اورمولو
بر اساس نتایج جدیدترین مطالعاتی که از سوی سازمان جهانی ناسا صورت گرفته است ناحیه وسیعی از خاورمیانه منابع آب شیرین خود را طی دهه های گذشته به علل مختلفی از دست داده است. متاسفانه در نتایج این پژوهش علمی آزربایجان جنوبی نیز یکی از عمده مناطق مواجه با بحران آب یاد شده است.
تصاویر اولیه منتشر شده از ماهواره های اندازه گیری گرانشی ناسا طی یک دوره 7 ساله که از سال 2003 شروع گشته است بخش های وسیعی از ترکیه، سوریه، عراق و آزربایجان جنوبی (غرب ایران) که در امتداد حوزه روزدخانه های دجله و فرات قرار دارند حدود 144 کیلومتر مکعب از منابع ذخیره آب شیرین خود را از دست داده اند، رقم فوق را اگر به مترمکعب تبدیل کنیم حدود 144 میلیارد مترمکعب یا به عبارت دیگر معادل آب بحرالمیت می گردد که بدون تردید حجم آب وسیعی می باشد.
نظریه های متفاوتی در مورد علت بحران آب شیرین خاورمیانه منتشر شده است که مهمترین این نظریات دلالت بر استخراج آب های زیرزمینی از سفره های زیرزمینی مناطق مذکور می باشد، نظریه پردازان ناسا کاهش شدید آب های شیرین ناشی از استخراج منابع آب شیرین حدود 60% ارزیابی کرده اند.
نتایج تحقیقات کامل سازمان جهانی ناسا در مجله شناخته شده Water Resources Research منتشر خواهد شد و بدون تردید بعد تازه ای از مسئله بحران آب در خاورمیانه و الخصوص آزربایجان جنوبی را مشخص خواهد نمود.
بحران آب در منطقه خاورمیانه پیشینه طولانی دارد و عدم استفاده صحیح از منابع آبی نیز بر بحران موجود افزوده است، ایران نیز یکی از کشورهائی هست که با بحران جدی آب مواجه می باشد در کنار بحران آب تعدد فجایع اکولوژیکی از جمله خشک شدن دریاچه اورمیه نیز بدون تردید یکی از مسائل مرتبط با مدیریت غلط منابع آبی می باشد که گریبانگیر جامعه ترک گردیده است. مهمترین علت کمبود آب در آزربایجان جنوبی بخش کشاورزی می باشد که به علت عدم توسعه علمی از ابعاد مختلف اکنون بخش وسیعی از منابع آب شیرین توسط بخش کشاوزی هدر می رود، دولت نیز با برنامه های اشتباهی همچون سدسازی بی رویه برای تامین آب بخش کشاورزی سبب ایجاد فجایع زیست محیطی همچون خشک شدن دریاچه ها، تالابها، قنات ها و ... گردیده است. بر اساس آمار رسمی آب تنظیم شده توسط بیش از 600 سد بزرگ مخزنی به مصرف بخش کشاورزی در ایران می رسد، از این مقدار تنها 7% به بخش شرب و 3% به بخش صنعت و خدمات اختصاص داده می شود. بودجه بخش سدسازی در وزارت نیرو در سال 1385 حدود 1800 میلیارد تومان بوده است که رقم مذکور از کل بودجه بخش کشاورزی در آن سال چندین برابر بیشتر می باشد. در کنار سدسازی بی رویه که به گفته مقامات دولت ایران به 3 مین کشور بزرگ سدسازی دنیا مبدل شده است استفاده بی رویه از خاک سبب فرسایش خاک گردیده است و امروزه حتی کشاورزان عادی نیز از فرسایش خاک، نشست زمین، عدم کیفیت محصولات کشاورزی و زارعی در عین استفاده از سمموم شیمیائی مختلف و عدم حاصلخیزی زمین می نالند. عدم سرمایه گذاری در بخش صنعتی مناطق ترک نشین و تشویق مردم به کشاورزی همان سیاستی بود که در زمان اتحاد جماهیر شوروی سبب خشک شدن دریاچه آرال گردید و اینبار در آزربایجان جنوبی و بر سر دریاچه اورمیه تکرار می گردد. در صورت اتفاق هر سناریوئی در آزربایجان جنوبی و مناطق ترک نشین بدون تردید ما با بحران آب شیرین مواجه خواهیم بود و این مسئله به حیات جامعه ترک بستگی دارد. بنا به نظر کارشناسان محیط زیست بسیاری از جنگ ها، رقابت ها و... آینده بر سر کنترل منابع آب شیرین خواهد بود و وضعیت آزربایجان جنوبی در این حوضه قابل تامل می باشد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر