تبریز سسی : کارگاه بين المللي گامي به سوي شکل گيري مجمع فني مديريت پايدار اکوسيستم هاي تالابي که از 18 تا 21 مهرماه در اورمو(اورمیه) برگزار شد. هدف اين کارگاه ايجاد انگيزه اي مشترک براي دستگاه هاي اجرايي مرتبط در راستاي حفاظت از تالاب ها بود.
در اين دوره کارشناساني از دستگاه هاي مختلف نظير وزارتخانه هاي نيرو و جهاد کشاورزي و همچنين دست اندرکاران سازمان هاي حفاظت از محيط زيست و ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري حضور يافتند تا از تجربيات بين المللي در زمينه حفاظت از تالاب ها مطلع شده و در مسير مناسب گام بردارند.
طرح ملي حفاظت از تالاب هاي ايران داراي سه سايت مطالعاتي است. يکي از اين سايت ها، درياچه اورمیه(اورمو گولو) و دو سايت ديگر تالاب هاي شادگان و پريشان است. از سه سايت مورد مطالعه اين طرح، تالاب پريشان به طور کامل خشک شده و درياچه اورمیه نيز در وضعيت بحراني قرار دارد. با اين وجود در کمال تعجب برخي کارشناسان وزارت نيرو از منافع ملي دم زده و در مقابل تامين حق آبه درياچه اورمیه مقاومت مي کنند. اگر چه بسياري از مشکلات درياچه اورمیه به بخش کشاورزي نسبت داده مي شود اما همدلي کارشناسان وزارت جهاد کشاورزي با مباحث زيست محيطي به مراتب بيشتر از نمايندگان وزارت نيرو بود. کارشناسان اين وزارتخانه با تعصب کامل از روند سدسازي در کشور دفاع کرده و بحران هاي ايجاد شده در درياچه اورمیه که در صورت تداوم بخش اعظم کشور را تحت تاثير قرار خواهند داد را نديده مي گيرند. بايد گفت مفهوم منافع ملي در ايران براي عده اي به درستي تبيين نشده است، زيرا منافع ملي در چارچوب امنيت غذايي، حفظ سلامت و پارامترهاي ديگر تعريف مي شود. ادامه روند سدسازي در حوزه آبخيز درياچه اورمیه به طور حتم چارچوب هاي تعريف شده براي منافع ملي را تحت تاثير مستقيم قرار خواهد داد.
در کارگاه بين المللي گامي به سوي شکل گيري مجمع فني مديريت پايدار اکوسيستم هاي تالابي ضمن بازديد از سايت ها و تالاب هاي مختلف در پارک ملي درياچه اورمیه بر اهميت و نقش تالاب ها در مباحث اقتصادي و زيست محيطي تاکيد شد.
در اين کارگاه عنوان شد: پارک ملي درياچه اورمیه با وسعت 573 هزار هکتار از دو بخش خشکي و آبي تشکيل شده است. اين پارک داراي 102 جزيره است که سه جزيره اصلي آن پناهگاه حيات وحشي نظير گوزن زرد خالدار ايراني و قوچ و ميش است. درياچه اورمیه در سال 1346 به دليل ويژگي هاي خاص اکولوژيکي به همراه تمام جزاير داخل آن به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام و تحت مديريت سازمان حفاظت از محيط زيست قرار گرفت. در سال 1354 نيز محدوده درياچه اورمیه به همراه 60 متر از حريم آن به پارک ملي تبديل و توسط اداره کل محيط زيست آزربايجان غربي تحت مديريت قرار گرفت.
در سال هاي اخير به دليل وقوع خشکسالي، سدسازي بيش از حد و عدم تامين حق آبه درياچه، گسترش زمين هاي کشاورزي و غيره به شدت از سطح درياچه اورمیه کاسته شد. سال 89 شاهد بيشترين پسروي در آب درياچه اورمیه بوديم، به نحوي که از 5 هزار و 700 متر مربع وسعت درياچه فقط 2 هزار و 700 متر باقي مانده است. روند کاهش وسعت درياچه به گفته اميد يوسفي سرپرست پارک ملي درياچه اورمیه تا فروردين ماه ادامه يافته و پس از بارش هاي بهاري مجددا افزايش خواهد يافت.
محمد باقر صدوق، معاون محيط هاي طبيعي سازمان حفاظت از محيط زيست معتقد است: بارش ها تاثيري در روند آبگيري درياچه ندارد.
وي مي گويد: در سال جاري نيز بارندگي منجر به افزايش 50 سانتي متري در درياچه شد اما اين ميزان ظرف دو هفته در اثر تبخير از موجودي آب کاسته شد.
صدوق معتقد است: با روند فعلي درياچه اورمیه حداکثر ظرف 3 سال آينده خشک خواهد شد.
علي نظري دوست، مدير ملي طرح حفاظت از تالاب هاي ايران نيز کاهش عمق آب درياچه اورمیه را سالانه 40 سانتي متر اعلام کرده و مي افزايد: در حال حاضر به دليل وجود تالاب هاي اقماري از تنوع زيستي منطقه کاسته نشده است.
وي تصريح مي کند: اگر روند فعلي ادامه يابد و حق آبه تعيين شده در کارگروه ملي احياي درياچه اورمیه توسط استان هاي همجوار درياچه يعني آزربايجان شرقي و آزربایجان غربي و کردستان تامين نشود، درياچه ظرف 5 سال آينده خشک مي شود.
نظري دوست اظهار مي دارد: با خشک شدن درياچه اورمیه زندگي 2 ميليون نفر تحت تاثير مستقيم قرار مي گيرد.
درياچه اورمیه داراي تالاب هاي فصلي و دائمي است که در بحران فعلي و شور شدن بيش از حد آب درياچه، پذيراي پرندگان مهاجر به شمال غرب کشور هستند. برخي از تالاب هاي منطقه طي ساليان دراز خشک شده و با کوشش جوامع محلي در سال هاي اخير مجددا احيا شده اند. از جمله اين تالاب ها مي توان به تالاب يادگار لو اشاره کرد.
به گفته محسن سليماني روزبهاني، معاون مدير ملي طرح حفاظت از تالاب هاي ايران، يادگارلو يک اکوسيستم آبي موقت و محل مناسبي براي زمستان گذراني پرندگان بود.
وي تصريح مي کند: پس از ايجاد زهکشي در مجاورت تالاب، آب هاي ورودي به آن کاهش يافت.
سليماني در ارتباط با دلايل خشک شدن تالاب يادگار لو، اظهار مي دارد: با ايجاد سد وابستگي جوامع محلي به نهرهاي سنتي کاهش يافته و لايروبي مسيرهاي انتقال آب متوقف و در نتيجه تالاب خشک شد.
وي با اشاره به عدم آبگيري تالاب طي 15 سال، مي گويد: پيشنهادهاي مختلفي نظير ايجاد سد زيرزميني و پمپاژ آب براي احياي مجدد تالاب مطرح شد.
معاون مدير ملي طرح حفاظت از تالاب ها ادامه مي دهد: با مطالعه جنس خاک دريافتيم که ايجاد سد زيرزميني سبب تشکيل تالابي دائمي مي شود و به دليل مغايرت اين روند با شکل طبيعي تالاب، اين پيشنهاد رد شد.
وي مي افزايد: با مشارکت جوامع محلي، جوي هاي سنتي منتهي به تالاب احيا و در سال گذشته يادگارلو مجددا آبگيري شد.
سليماني خاطر نشان مي سازد: با آبگيري مجدد تالاب، بلافاصله حيات وحش نظير قورباغه و مار و پرندگان به منطقه روي آوردند.
يکي ديگر از تالابهاي مورد بازديد تالاب سولدوز بود. اين تالاب در گذشته بخشي از درياچه اورمیه بوده که در سال 80 به دنبال بهره برداري از سد حسن لو از بدنه درياچه جدا مي شود. وسعت تالاب 200 هکتار بوده و زيستگاه ارزشمندي براي پرندگان منطقه طي 13 سال گذشته و ايجاد وضعيت بحراني در درياچه اورمیه بوده است.
به گفته صفري رييس اداره حفاظت از محيط زيست نقده تالاب سولدوز محل مناسبي براي زمستان گذراني و جوجه آوري انواع مرغابي، فلامينگو، سرسفيد، آبچيليک و ساير پرندگان آبزي و کنار آبزي بوده است.
وي مي افزايد: در نقده سه تالاب بين المللي و 10 تالاب فصلي داريم.
صفري تصريح مي کند: مهاجرت زمستاني به منطقه همه ساله از اواسط آبان آغاز شده و تا اسفند ماه ادامه مي يابد.
وي ادامه مي دهد: مهاجرت تابستانه از اوايل بهار آغاز و تا اواسط شهريور ادامه مي يابد.
و اما اميد يوسفي سرپرست پارک ملي اورمیه نيز پسروي آب درياچه اورمیه در سال جاري را بيشترين حد افت آب درياچه دانسته و مي گويد: اين شرايط مشکلات زيادي براي حيات وحش موجود در جزاير درياچه ايجاد کرده است.
وي تاکيد مي کند: به دليل پسروي آب درياچه اورمیه محدوديت هايي در استفاده از قايق ها ايجاد شده و براي سرکشي به جزاير، مسيري را که در 50 دقيقه طي مي کرديم، ظرف سه ساعت بايد بپيماييم.
يوسفي کاهش سطح آب را در چند سال اخير محسوس دانسته و مي افزايد: در پارک ملي درياچه اورمیه 102 جزيره وجود دارد که سه جزيره آن به لحاظ وجود حيات وحش از اهميت ويژه اي برخوردار است.
وي تصريح مي کند: در جزيره اشک 306 راس گوزن زرد خالدار ايراني وجود دارد.
سرپرست پارک ملي اورمیه اظهار مي دارد: 1300 راس قوچ و ميش نيز در جزيره کبودان سرشماري شده است.
وي خاطر نشان مي سازد: به دليل مديريت اعمال شده در منطقه نظير ساخت آب انبار و غيره، تاثير منفي ناشي از خشک شدن درياچه بر حيات وحش به حداقل رسيده است.
يوسفي پيش بيني کرد: جمعيت قوچ و ميش ارمني موجود در منطقه در سرشماري سال 89، افزايش يابد.
درياچه اورمیه به عنوان دومين درياچه بزرگ ايران در معرض تهديد جديد قرار داشته و حيات وحش بي نظير آن نيز با وجود اقدامات مديريتي و صرف هزينه هاي زياد، از تبعات اين بحران، دچار آسيب هاي جدي خواهند شد. بنابراين هرچه زودتر بايد در راستا تامين حق آبه اين درياچه اقدامات جدي انجام شود.
در اين دوره کارشناساني از دستگاه هاي مختلف نظير وزارتخانه هاي نيرو و جهاد کشاورزي و همچنين دست اندرکاران سازمان هاي حفاظت از محيط زيست و ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري حضور يافتند تا از تجربيات بين المللي در زمينه حفاظت از تالاب ها مطلع شده و در مسير مناسب گام بردارند.
طرح ملي حفاظت از تالاب هاي ايران داراي سه سايت مطالعاتي است. يکي از اين سايت ها، درياچه اورمیه(اورمو گولو) و دو سايت ديگر تالاب هاي شادگان و پريشان است. از سه سايت مورد مطالعه اين طرح، تالاب پريشان به طور کامل خشک شده و درياچه اورمیه نيز در وضعيت بحراني قرار دارد. با اين وجود در کمال تعجب برخي کارشناسان وزارت نيرو از منافع ملي دم زده و در مقابل تامين حق آبه درياچه اورمیه مقاومت مي کنند. اگر چه بسياري از مشکلات درياچه اورمیه به بخش کشاورزي نسبت داده مي شود اما همدلي کارشناسان وزارت جهاد کشاورزي با مباحث زيست محيطي به مراتب بيشتر از نمايندگان وزارت نيرو بود. کارشناسان اين وزارتخانه با تعصب کامل از روند سدسازي در کشور دفاع کرده و بحران هاي ايجاد شده در درياچه اورمیه که در صورت تداوم بخش اعظم کشور را تحت تاثير قرار خواهند داد را نديده مي گيرند. بايد گفت مفهوم منافع ملي در ايران براي عده اي به درستي تبيين نشده است، زيرا منافع ملي در چارچوب امنيت غذايي، حفظ سلامت و پارامترهاي ديگر تعريف مي شود. ادامه روند سدسازي در حوزه آبخيز درياچه اورمیه به طور حتم چارچوب هاي تعريف شده براي منافع ملي را تحت تاثير مستقيم قرار خواهد داد.
در کارگاه بين المللي گامي به سوي شکل گيري مجمع فني مديريت پايدار اکوسيستم هاي تالابي ضمن بازديد از سايت ها و تالاب هاي مختلف در پارک ملي درياچه اورمیه بر اهميت و نقش تالاب ها در مباحث اقتصادي و زيست محيطي تاکيد شد.
در اين کارگاه عنوان شد: پارک ملي درياچه اورمیه با وسعت 573 هزار هکتار از دو بخش خشکي و آبي تشکيل شده است. اين پارک داراي 102 جزيره است که سه جزيره اصلي آن پناهگاه حيات وحشي نظير گوزن زرد خالدار ايراني و قوچ و ميش است. درياچه اورمیه در سال 1346 به دليل ويژگي هاي خاص اکولوژيکي به همراه تمام جزاير داخل آن به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام و تحت مديريت سازمان حفاظت از محيط زيست قرار گرفت. در سال 1354 نيز محدوده درياچه اورمیه به همراه 60 متر از حريم آن به پارک ملي تبديل و توسط اداره کل محيط زيست آزربايجان غربي تحت مديريت قرار گرفت.
در سال هاي اخير به دليل وقوع خشکسالي، سدسازي بيش از حد و عدم تامين حق آبه درياچه، گسترش زمين هاي کشاورزي و غيره به شدت از سطح درياچه اورمیه کاسته شد. سال 89 شاهد بيشترين پسروي در آب درياچه اورمیه بوديم، به نحوي که از 5 هزار و 700 متر مربع وسعت درياچه فقط 2 هزار و 700 متر باقي مانده است. روند کاهش وسعت درياچه به گفته اميد يوسفي سرپرست پارک ملي درياچه اورمیه تا فروردين ماه ادامه يافته و پس از بارش هاي بهاري مجددا افزايش خواهد يافت.
محمد باقر صدوق، معاون محيط هاي طبيعي سازمان حفاظت از محيط زيست معتقد است: بارش ها تاثيري در روند آبگيري درياچه ندارد.
وي مي گويد: در سال جاري نيز بارندگي منجر به افزايش 50 سانتي متري در درياچه شد اما اين ميزان ظرف دو هفته در اثر تبخير از موجودي آب کاسته شد.
صدوق معتقد است: با روند فعلي درياچه اورمیه حداکثر ظرف 3 سال آينده خشک خواهد شد.
علي نظري دوست، مدير ملي طرح حفاظت از تالاب هاي ايران نيز کاهش عمق آب درياچه اورمیه را سالانه 40 سانتي متر اعلام کرده و مي افزايد: در حال حاضر به دليل وجود تالاب هاي اقماري از تنوع زيستي منطقه کاسته نشده است.
وي تصريح مي کند: اگر روند فعلي ادامه يابد و حق آبه تعيين شده در کارگروه ملي احياي درياچه اورمیه توسط استان هاي همجوار درياچه يعني آزربايجان شرقي و آزربایجان غربي و کردستان تامين نشود، درياچه ظرف 5 سال آينده خشک مي شود.
نظري دوست اظهار مي دارد: با خشک شدن درياچه اورمیه زندگي 2 ميليون نفر تحت تاثير مستقيم قرار مي گيرد.
درياچه اورمیه داراي تالاب هاي فصلي و دائمي است که در بحران فعلي و شور شدن بيش از حد آب درياچه، پذيراي پرندگان مهاجر به شمال غرب کشور هستند. برخي از تالاب هاي منطقه طي ساليان دراز خشک شده و با کوشش جوامع محلي در سال هاي اخير مجددا احيا شده اند. از جمله اين تالاب ها مي توان به تالاب يادگار لو اشاره کرد.
به گفته محسن سليماني روزبهاني، معاون مدير ملي طرح حفاظت از تالاب هاي ايران، يادگارلو يک اکوسيستم آبي موقت و محل مناسبي براي زمستان گذراني پرندگان بود.
وي تصريح مي کند: پس از ايجاد زهکشي در مجاورت تالاب، آب هاي ورودي به آن کاهش يافت.
سليماني در ارتباط با دلايل خشک شدن تالاب يادگار لو، اظهار مي دارد: با ايجاد سد وابستگي جوامع محلي به نهرهاي سنتي کاهش يافته و لايروبي مسيرهاي انتقال آب متوقف و در نتيجه تالاب خشک شد.
وي با اشاره به عدم آبگيري تالاب طي 15 سال، مي گويد: پيشنهادهاي مختلفي نظير ايجاد سد زيرزميني و پمپاژ آب براي احياي مجدد تالاب مطرح شد.
معاون مدير ملي طرح حفاظت از تالاب ها ادامه مي دهد: با مطالعه جنس خاک دريافتيم که ايجاد سد زيرزميني سبب تشکيل تالابي دائمي مي شود و به دليل مغايرت اين روند با شکل طبيعي تالاب، اين پيشنهاد رد شد.
وي مي افزايد: با مشارکت جوامع محلي، جوي هاي سنتي منتهي به تالاب احيا و در سال گذشته يادگارلو مجددا آبگيري شد.
سليماني خاطر نشان مي سازد: با آبگيري مجدد تالاب، بلافاصله حيات وحش نظير قورباغه و مار و پرندگان به منطقه روي آوردند.
يکي ديگر از تالابهاي مورد بازديد تالاب سولدوز بود. اين تالاب در گذشته بخشي از درياچه اورمیه بوده که در سال 80 به دنبال بهره برداري از سد حسن لو از بدنه درياچه جدا مي شود. وسعت تالاب 200 هکتار بوده و زيستگاه ارزشمندي براي پرندگان منطقه طي 13 سال گذشته و ايجاد وضعيت بحراني در درياچه اورمیه بوده است.
به گفته صفري رييس اداره حفاظت از محيط زيست نقده تالاب سولدوز محل مناسبي براي زمستان گذراني و جوجه آوري انواع مرغابي، فلامينگو، سرسفيد، آبچيليک و ساير پرندگان آبزي و کنار آبزي بوده است.
وي مي افزايد: در نقده سه تالاب بين المللي و 10 تالاب فصلي داريم.
صفري تصريح مي کند: مهاجرت زمستاني به منطقه همه ساله از اواسط آبان آغاز شده و تا اسفند ماه ادامه مي يابد.
وي ادامه مي دهد: مهاجرت تابستانه از اوايل بهار آغاز و تا اواسط شهريور ادامه مي يابد.
و اما اميد يوسفي سرپرست پارک ملي اورمیه نيز پسروي آب درياچه اورمیه در سال جاري را بيشترين حد افت آب درياچه دانسته و مي گويد: اين شرايط مشکلات زيادي براي حيات وحش موجود در جزاير درياچه ايجاد کرده است.
وي تاکيد مي کند: به دليل پسروي آب درياچه اورمیه محدوديت هايي در استفاده از قايق ها ايجاد شده و براي سرکشي به جزاير، مسيري را که در 50 دقيقه طي مي کرديم، ظرف سه ساعت بايد بپيماييم.
يوسفي کاهش سطح آب را در چند سال اخير محسوس دانسته و مي افزايد: در پارک ملي درياچه اورمیه 102 جزيره وجود دارد که سه جزيره آن به لحاظ وجود حيات وحش از اهميت ويژه اي برخوردار است.
وي تصريح مي کند: در جزيره اشک 306 راس گوزن زرد خالدار ايراني وجود دارد.
سرپرست پارک ملي اورمیه اظهار مي دارد: 1300 راس قوچ و ميش نيز در جزيره کبودان سرشماري شده است.
وي خاطر نشان مي سازد: به دليل مديريت اعمال شده در منطقه نظير ساخت آب انبار و غيره، تاثير منفي ناشي از خشک شدن درياچه بر حيات وحش به حداقل رسيده است.
يوسفي پيش بيني کرد: جمعيت قوچ و ميش ارمني موجود در منطقه در سرشماري سال 89، افزايش يابد.
درياچه اورمیه به عنوان دومين درياچه بزرگ ايران در معرض تهديد جديد قرار داشته و حيات وحش بي نظير آن نيز با وجود اقدامات مديريتي و صرف هزينه هاي زياد، از تبعات اين بحران، دچار آسيب هاي جدي خواهند شد. بنابراين هرچه زودتر بايد در راستا تامين حق آبه اين درياچه اقدامات جدي انجام شود.
لیلا مرگن
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر