آلترناتیو مکتب یؤنتمینی اویقولایان پروفسور محمدتقی زهتابی ۱۳ دسامبر ۱۹۲۳ ایلینده شبسترده آنادان اولدو
پروفسور محمدتقی زهتابی ۱۳ دسامبر ۱۹۲۳ ایلینده شبسترده آنادان اولدو. ۶ یاشیندایکن میرزا ابراهیم و شبسترین گولشن راز مکتبلرینده ایلک تحصیله باشلایان دوکتور زهتابی، تحصیل ایله بیرلیکده "اصلی و کرم" و "خاورنامه" کیمی تورکجه کیتابلاری اوخوماغا باشلادی. دوکتور زهتابی اورتا و لیسه تحصیلینی تبریزده داوام ائتدیردی. تبریز پداقوژی عالی مکتبینده ایکن (دانشسرا) فرانسیزجا و عربجه‌نی ده اؤیرندی. آنجاق اؤ دؤنمده یاساق اولان آنا دیلینی گلیشدیرمگی و او دیلده کیتاب اوخوماغی اهمال ائتمه‌دی.
۱۹۴۵-جی ایلده رضاشاه حاکمیتی‌نین سونا چاتماسی و آذربایجاندا تورکجه‌نین رسمیلشمه‌سیله یئنیدن یایینلانماغا باشلایان آزربایجان قزئتی، گنج زهتابی‌نین آنا دیلینه باغلیلیغینی آرتیردی. محمدتقی زهتابی بو دؤنمده تورکجه‌نی علمی شکیلده اؤیرنمک اوچون بیلی‌یوردا گیرمک ایسته‌دی. آنجاق ایراندا بئله بیر امکانی الده ائده بیلمه‌دیگی اوچون او زامان سوویتلر بیرلیگی‌نین ترکیبینده اولان قوزئی آزربایجانا گئتدی. آما رژیم طرفیندن محاکمه اولوناراق سیبری‌یه و ایکی ایل سونرا دا تاجیکستانین باشکندی دوشنبه‌یه سورگون ائدیلدی. باکی‌یا گلیرکن لیسه دیپلوماسینی یانیندا گتیرمگی اونوتان زهتابی، بیر ایل آخشام مکتبینه گئتدی و اورانی تاماملادیقدان سونرا دیپلوماسینی آلدی. آردیندان باکی بیلی‌یوردونا مکتوبلا مراجعت ائده‌رک، اورادان مثبت جواب آلدیقدان سونرا باکی‌یا قاییتدی.
دوکتور زهتابی اؤز خاطیره‌لرینده بیلی‌یورددا تحصیله باشلاماسینی بئله آچیقلاییر:
"گونلرین بیر گونونده یاتاقخانا مودورو یانیما گلیب آدیمی سوروشدوقدان سونرا، بیلی‌یورد رکتورو آکادمیک یوسف ممدلی‌نین منی چاغیردیغینی سؤیله‌دی. یانینا گئتدیم. او دا آدیمی و هارالی اولدوغومو سوروشدوقدان سونرا هانسی بؤلومده اوخوماق ایسته‌دیگیمی سوروشدو. من ده "آذربایجان دیلی و ادبیاتی" بؤلومونده دئدیم. رکتور قاباغینداکی دیپلومایا اشاره ائده‌رک، سنین نومره‌لرین چوخ یاخشی‌دیر. نییه او بؤلومده اوخوماق ایسته‌ییرسن. گل شیمی بؤلونده اوخو دئدی. من ده، خالقیمین بونا احتیاجی وار دئیه جواب وئرینجه، بیر آندا آیاغا قالخدی و الیمی سیخاراق، سنه باشاریلار دیله‌ییرم دئدی و منی یولا سالدی."
دوکتور زهتابی ۵ ایللیک بیلی‌یورد اگیتیمی‌نین آردیندان، بیلی‌یوردون دوغو بیلیملری (شرقشناسلیق) فاکولته‌سینده عرب دیلی و ادبیاتی تدریس ائتمگه باشلادی.
داها سونرا بغدادا گئتمک اوچون اوراداکی بیلی‌یوردا باش ووردو. ایکی ایل باکی- موسکو آراسیندا گئت-گلدن سونرا ۱۹۷۱-جی ایلده عراقا گئدیب، بغداد بیلی‌یوردوندا فارس دیلی و اسکی تورکجه تدریس ائتمگه باشلادی.
اورادا اولدوغو مدتده تئز- تئز آورپایا سفر ائدن دوکتور زهتابی، سفرلری‌نین بیرینده، باتی آلمانیادا (باتی برلین شهرینده) ایراندان گلن آذربایجانلی اؤیرنجیلرله تانیش اولار. بو تانیشمادا و آردیندان داوام ائدن صحبت سیراسیندا، اؤیرنجیلر آنا دیللرینی اؤیرنمک ایسته‌دیکلرینی، آنجاق بو آلاندا کیتاب تاپا بیلمه‌دیکلرینی سؤیلرلر. دوکتور زهتابی بئله بیر کیتاب یازاجاغینا دایر اونلارا سؤز وئریر و اونلار دا بو کیتابین آلمانیادا چاپ اولونماسینی عهده‌لرینه آلیرلار. سؤز قونوسو کیتاب، نهایت "ایران تورکجه‌سی‌نین صرفی" آدی ایله اورادا یایینلانیر.
ایراندا ۱۹۷۹ انقلابیندان سونرا تبریزه قاییدان دوکتور زهتابی، تبریز بیلی‌یوردوندا بیر سوره عرب و تورک دیللرینی تدریس ائدر، تهراندا یایینلانان وارلیق درگیسی ایله یاخین ایش‌بیرلیگی یاپار، شعرلری، حیکایه‌لری و علمی مقاله‌لری اورادا یایینلانار. بیلی‌یوردلار قاپاندیقدان سونرا علمی فعالیتینی سوردون دوکتور زهتابی، "آنا دیلیمیزی اؤیرنک" و "زبان ادبی معاصر آذری" آدلی تورکجه‌نین قرامری ایله ایلگیلی ایکی کیتاب یایینلار. ۱۹۸۹ ایلینده تبریز رادیوسو دیش یایینلار دایره‌سی (برون مرزی) اوندان تورکجه درس وئرمه‌سینی ایستر. بو تکلیفی ممنونیتله قبول ائدن دوکتور زهتابی، اورادا فعالیته باشلار و عینی زاماندا "معاصر ادبی آذری دیلی (صرف و نحو)" کیتابینی یازار.
دوکتور زهتابی، حیاتی بویونجا خالقین معاریفلنمه‌سی یولوندا جیدّی فعالیت آپاران بیر شخصیت اولاراق تانانماقدادیر. او، تورکلرین تاریخی حافظه‌سینی جانلاندیرماق آماجی ایله "ایران تورکلری‌نین اسکی تاریخی" آدی ایله ایکی جیلدلیک اثر یازار و گنج نسلین بیلینچلنمه‌سینده اؤنملی رول اوینار.
آزربایجان تورکلری‌نین یورولماز و فداکار معلیمی پروفسور دوکتور محمدتقی زهتابی، ۱۹۹۸ ایلینده شبسترده حیاتا گؤز یومدو و اوندان آشاغیداکی اثرلر یادیگار قالدی: -
ایران تورکلری‌نین اسکی تاریخی (۲ جیلد) -
شاهین زنجیرده (شعر) -
معاصیر ادبی آذری دیلی – لکسیکولوژی و یا علم معانی -
آذربایجان تورکجه‌سی‌نین نحوی -
علی آقا واحددن خاطیره‌لریم -
پروانه‌نین سرگذشتی (شعر) -
باغبان ائل اوغلو (شعر) -
چیریک افسانه‌سی -
بذ قالاسی -
بخت خوابیده -
هستی نسیم -
زبان آذری ادبی معاصر -
قوی اولسون اون (حیکایه) -
قواعد الفارسی (عربجه) -
جنایات۲۵۰۰ ساله شاهان -
آیا زبان فارسی بر زبان مللل دیگر برتریت دارد -
ارک هفته‌‌لیگی -
اتحاد یولو (آیلیق درگی)
چاپ اولونمامیش اثرلری: -
گنجلیک چلنگی
میرزا علی معجز شبسترلی‌نین شعرلری (۵ جیلد)
قایناق: http://tinyurl.com/27wjym8
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر