محمد گرگرلی
رسولزاده به عنوان اولین شخصی بود که روزنامه نگاری به شیوه اروپایی و مدرن را به ایران آورد
محمد امین رسول زاده در سال 1884 در نوخالی باکو متولد شد از وی به عنوان اولین رِئیس جمهور یک کشور در جهان اسلام یاد می شود.
در سال 1902 سازمان جوانان مسلمان را پایه گذاری کرد و اقدام به چاپ نشریه ای با نام همت نمود که بعدا به تکامل تغییر نام یافت. وی در سال 1905 در جریان مبارزات انقلابی خود با استالین اشنا شد ان موقع هر دو بیست ساله بودند و رسولزاده به عنوان روزنامه نگار فعالیت مینمود و استالین کارگران را برای شورش علیه سرمایه داران ترغیب مینمود. زمانی که مقامات روسیه تزاری تلاش می کردند استالین را در دام بیاندازند، رسولزاده وی را در اپارتمان شخصی خویش پناه داد و جانش را نجات داد، بعد ها وقتی که استالین به قدرت رسیده بود و دوستان نزدیک مبارزاتی اش را حذف یا تبعید می نمود، رسولزاده با علم به اینکه یکی از قربانیان خواهد بود با کمک دوستان خود در حزب مساوات به فنلاند گریخت.
وی در سال 1911 به ترکیه رفت وبه "تورک اوجاغی" که یکی از گروه های ترک گرا بود پیوست، بعدها در سال 1917 که روسیه تزاری سرنگون شد وی زمینه استقلال ازربایجان را فراهم دید و بعد از تلاش های بی دریغ در 28مه 1918 تشکیل جمهوری ازربایجان به جهانیان اعلام شد، و محمد امین رسول زاده با اکثریت ارا به عنوان اولین رئیس شورای ملی ازربایجان، برگزیده شد.
بعدها در 28 اوریل 1920 همزمان با ورود نیروهای بلژویک به باکو جمهوری ازربایجان ساقط شد و محمد امین رسولزاده دستگیر شد ولی با وساطت استالین از زندان ازاد شد. استالین به خاطر اشنایی قبلی که از وی داشت و در نظر داشت تا از تجربیات و شعور سیاسی رسولزاده بهره مند شود، پیشنهاد چندین پست در سطوح عالی را به وی داد ولی رسولزاده به خاطر اینکه بلشویک ها دولت آزربایجان را ساقط نموده بودند از قبول این پست ها سر باز زد. وی در تاریخ 6 مارس 1955 در شهر استانبول ترکیه بعد از زندگی پر هیاهو و تاثیر گذارش، چشم از جهان فرو بست.
فعالیت های محمد امین رسولزاده در ایران:
در اوایل سال 1908، به دلیل خطرات ناشی از طرف اداره اطلاعات ان زمان و جلوگیری از حبس خویش، محمد امین رسولزاده باکو را به مقصد ایران ترک کرد. پس از ورود به ایران که همزمان با دوران مبارزات مشروطیت بود در تبریز با ستارخان و نیروهای مشروطیت دیدار کرد و با رفتن به شهرهای مختلف ازربایجان و دیدن ظلم هایی که به ملت ترک خویش در ایران می رود اقدام به همکاری با مبارزان مشروطه نمود. این وضعیت چنان در وی اثر کرد که در اثار ادبی بعدی اش به وفور می توان تاثیر ان را دید. فریدون ادمیت در کتاب " ایدئولوژی نهضت مشروطیت ایران" درباره او چنین نوشته است:" او اندیشه گری است پر مایه، با ذهنی فرهیخته و فکری منظم و منطقی. از مردان استوار و با فظیلت بود."
وی، در سپتامبر سال 1910بر اثر اشنایی با روشنفکران تحصیل کرده اروپا در ان زمان، مانند: سید حسن تقی زاده، حسین قلی خان نواب، سلیمان میرزا، سید محمد رضا و تنی چند اقدام به پایه گذاری حزب" ایران دموکرات" نمود.
محمد امین رسولزاده، در سال 1909 میلادی سردبیر روزنامه هایی مثل "ایران نو" و "احاد" بود، روزنامه "ایران نو" در ان سالها با تیراژ سه هزار نسخه چاپ می شد و یکی از بزرگترین و تاثیر گذارترین روزنامه های ان دوران بود.
در بهار سال 1910، روزنامه ایران نو به علت درج مقالات انتقادی و روشنگرانه بسته شد ولی به عنوان ارگان درون حزبی به کار خود ادامه داد، رسولزاده با نوشتن ده ها مقاله متعدد در زمینه ی سیاسی واجتماعی در این روزنامه، پایه گذار روزنامه نگاری مدرن یا اروپایی در ایران بود.
بعدها، سید حسن تقی زاده در کتاب خاطرات خود از رسولزاده به عنوان اولین شخصی که روزنامه نگاری به شیوه اروپایی و مدرن را را به ایران، اورد نام می برد.
محمد امین رسولزاده در دوران اقامت خود در ایران اقدام به چاپ دوکتاب به زبان فارسی، یکی در تهران و دیگری در اردبیل نمود که شامل مقالات سیاسی و اجتماعی وی
بود.
ادامه دارد...
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر