اومود اورمولو
ترکان در اثنای قرن 9 میلادی به عنوان محافظان نظامی خلیفه عباسی در بسیاری از نقاط عراق امروزی جای گرفته و سبب نفوذ بیش از پیش اسلام و در عین حال سبب افزایش نقش خلیفه عباسی در تقابل با بیزانس گشته اند. در حین امپراطوری سلجوقیان پراکندگی ترکان در شمال عراق افزایش یافته و ترکان برای همیشه در منطقه سکنی گزیده اند. سلطان طغرل به سال 1055 منطقه را از محاصره آل بویه نجات و تحت حمایت خود قرار داده است. از اوایل قرن 12 تا 13 میلادی ترکان عراقی خان های موصول و اربیل را تشکیل داده و اداره منطقه را بدست گرفتند.
خان اربیل مظفرالدین گؤک بؤرو نام داشت که مروج رسم مولود خوانی برای اولین بار در کشورهای اسلامی می باشد. منطقه در قرن 15 میلادی تحت حکمرانی امپراطوری های ترکی به مانند آغ قویونلو و قارا قویونلو واقع شده و پس از مدتی نیز تحت حکمرانی دیگر امپراطوری ترک صفوی و پس از آن امپراطوری عثمانی واقع شده است. در اثنای جنگ جهانی اول امپراطوری عثمانی رفته رفته حکمرانی مناطق ترک نشین مذکور در عراق را از دست می دهد.
پس از جنگ جهانی اول پروسه آسیمیلاسیون ترکان منطقه و الخصوص ترکان عراق، ایران و سوریه آغاز می شود و دولت ترکیه نیز نگرشی بی تفاوت بنا به دلایل متعدد نسبت به آسیمیلاسیون ترکان منطقه دارد، حتی کار به جائی می رسد که دولت ترکیه خود مروج بعضی از اشتباهات تاریخی به ضرر هویت ترکان منطقه می شود از جمله این کج روی ها کمک به نشر مفهوم "آذری" برای نامیدن ملت ترک ساکن ایران و آزربایجان شمالی و تغییر نام "ترک" به ترکمن در ترکان عراق و سوریه می باشد به طوریکه رویه فوق شاید به علت مسائل دولت – ملت در ترکیه و پروژه ملت سازی وقت قابل درک باشد ولی بدون تردید این اشتباه نابخشودنی سبب صدمه بسیاری مهلکی بر تن زخم دیده ترکان منطقه گردیده است. شاید لفظ "ترکمان" که سوای "ترکمن" می باشد در چندین دوره تاریخی برای نامیدن ترکان منطقه بکار برده شده یکی از علل بکاربرده شدن لفظ ترکمن برای نامیدن ترکان عراق و سوریه بوده باشد.
سوای مبحث ترک – ترکمان وضعیت ترکان منطقه و الخصوص ترکان عراق و سوریه به علت وجود جنگ های ائتنیکی – مذهبی بسیار بغرنج می باشد و روزی نیست که خبر از بمب گذاری در یکی از مناطق ترک نشین عراق و یا بمباران مناطق ترک نشین سوریه را نخوانیم. برای مثال در آخرین انفجار تروریستی در شهر کرکوک ترکنشین 30 کشته و صدها زخمی به جای گذاشت و یا حمله تروریستی در 23 ژانویه 2013 دوزخورماتو که سبب کشته شدن چندین شخصیت سرشناس ترک گشت. مثال های مذکور نشانگر جزء کوچکی از وضعیت ترکان عراق و سوریه می باشد که با سناریو های منطقه ای – جهانی متعددی روبرو شده اند و خود قربانیان بی دفاع این سناریوهای کثیف می باشند. طی ماههای گذشته در عراق اکثر حملات تروریستی ترکان عراقی را مورد هدف قرار داده و گوئی هدف قرار گرفتن ترکان دربرگیرنده سیگنالهای خاصی برای بازیگران منطقه ای و جهانی و الخصوص ترکیه یکی از قدرتمندترین کشورههای با اکثریت ترک دارای دولت می باشد. طبیعتاً هر یک از بازیهای منطقه ای – جهانی حول هویت ترکان منطقه بی تاثیر در دیگر ترکان منطقه از جمله ترکان ساکن ایران نمی باشد، چون پروسه ای جدید در منطقه در حال شکل گیری می باشد و تمامش کنش ها بر بر همدیگر موثر اند.
نکته بسیار خطرناک روند موجود در منطقه وجود گروههای مسلح کرد به عناوین رنگارنگ می باشد که جزئی از انواع سناریوهائی گشته اند که بدون تردید در عراق و سوریه در نقش چماغی برای ضربه زدن به ترکان منطقه بکار برده می شوند. در دیگر سو گوئی وجود سلاح در دست گروههای مسلح کورد مترادف با تشکیل دولت ملی و سیاست کردستانیزه کردن منطقه می باشد، به پروسه مذکور منابع عظیم نقت و گاز کرکوک ترک نشین را نیز بیافزاییم مسئله بسیار جالب توجه تر می گردد. افزایش خشونت ها در مناطق کردنشین سوریه و درگیری با ارتش آزاد سوریه نیز به نوبه خود سبب گریز ترکان منطقه به مرزهای ترکیه، افزایش ناامنی در مناطق مرزی و صدها مشکل بزرگ و کوچک گردیده است. عدم وجود گروههای مسلح سازمان یافته در ترکان عراق و سوریه برای حفاظت از مردمان ترک مهمترین دلیل افزایش آسیب های وارده به آنان می باشد در عین حال در آزربایجان غربی نیز پروسه ای مشابه در حال جریان میباشد و روزی نیست که گروههای مسلح و بعضاً به ظاهر سیاسی امروزی کرد هم که شده چشم طمع به مناطق ترک نشین ندوزند، چون سلاح و پول حاصل از انواع تجارت مواد مخدر، تجارت انسان، تجارت اسلحه و .. روز به روز بر حرص و طمع کردستانیزه کردن منطقه در اذهان بیمار گروه مشخصی از جامعه کورد می افزاید.
بدون تردید ترکیه در دوران کنونی یکی از مهمترین مسئولیت ها را در قبال ترکان منطقه بر عهده دارد و فرصتی استثنائی و شاید غیرقابل تکرار در 100 سال پیش رو نیز مواجه می باشد. دولت ترکیه می باید از بعد فرهنگی و ایجاد تشکیلات های متعددی که در برگیرنده نیازهای حقوقی – سیاسی و فرهنگی ملل ترک منطقه می باشد یاور ترکان منطقه گردد تا در پروسه ای میان مدت – بلند مدت ترکان منطقه با ایجاد تشکیلات سازمانی متعدد و مستحکم طی چهارچوبی مشخص برای اهداف مشخصی نظیر ایجاد اتحادیه ترکان منطقه قدم بردارند، کاری که اتحادیه اروپا با آنهمه تفاوت ها توانست و ترکان منطقه نیز می توانند از مدل اتحادیه اروپا برای ایجاد اتحادیه ای ترک بهره ببرند. ولی لازمه تحقق هدف بلند مدت مذکور می باید ایجاد زیرساختهای لازم فرهنگی باشد که ترکیه به دلیل قدرت نرم خود سالهاست که توانسته در ترکان منطقه الخصوص ترکان ایران جائی برای خود باز کند. امروزه خانه ای از ترکان در ایران نیست که شاهد مشاهده سریال ها، فیلم ها، آهنگ ها، مسابقه ها و ..ترکیه نباشد و این پیروزی قابل توجهی در جهت نزدیکی هر چه بیشتر ترکان منطقه می باشد. می باید قدم های بعدی برداشته شود و ترکیه هر چه بیشتر آغوش خود را برای رفع اشتباهات تاریخیش طی 100 ساله گذشته در قبال ترکان منطقه قدمی بردارد.
برداشت آزادی از مقاله:
http://tinyurl.com/azwah6e
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر