Iran Seçkilərində Həsən Ruhani Təbriz, Urmiye, Ərdəbil vs kimi Türk şəhərlərinə gəldiği zaman olası başxan Seçildiği zaman “Türk Dili Akademisi” açacağını söz vermişdi və Seçildikdən sonra bir neçə Türk eyləmçi bu vədəni yerinə gətirmək üçün sanal ortamda bir imza kampanyası başlatmışlar. Indiyədək bu imza kampanyasından 2000 üzərə imza toplanmışdır, bu işin arxaslında olan yönəticiləri Türk Dili imza kampanyası başlatma nədənlərini və nəyi amacladıqlarını bir balaca dəyərləndirmədə açıqlamışlar.
Bu kampaniyanı başlatmanın neçe neden ve amacı vardı:
1-Demokratik faaliyet temrini ile ilgili,
2-Türk dil akademisi ile ilgili
3-Milli kimlikle ilgili
----------------------
1- demokratik faaliyet
a-Bizde devletden toplu telebler isteme- motalebate Genel- kültürü bir ortadoğu ölkesi olaraq zeyifdir. Bu kampanya bir toplu teleb deneyimi idi.
b-Bizde meqamlardan seçim ve'delerinş te'qib etme ve onlardan iş başına gelenden sonra hesab sorma geleneyi yoxdur. Bu kampanya bele bir geleneyi oluşdurmanı amaclayırdı.
c-çağımızda sosyal mediya ve internet iki yuxarıdakı amacları gerçekleşdirmek üçün olanaqlar sağlayır. Bu kampanya bu modern aracları qullanmanı öyrenmeye kömek edir: petition oluşdurma, imza toplama, kampanyanı te'qib etme...
2-Türk Dili qurumu ile ilgili
a-Birinci amac Türk Dili Qurumu ve onun qurulmasının gerekliliyini iranın siyasi gündemine daşımaqdı.
b-İkinci amac, bele bir isteyin istendiyini tarixe geçirtmek ve sebt etmekdi. İndiyedek İranda Türk Dili qurumunun qurulması üçün geniş çaplı bir xalq isteyi olmamışdı.
c-Ruhaninin tebliğatında bu qurumun qurulması haqqında ve'dler vardı. Ne qeder bu ve'dlerin gerçekleşme ehtimalı az olsa da, bu ve'dlerin gerçekleşme ehtimalını artırma başqa bir amacdı.
d-Ruhani öz tebliğatında azeri dili ferhengistanından danışmışdı. Bir amac da Türk yerine azeri resmi devlet terminolojisine e'tiraz idi.
e-Türk xalqı özü bile Türk Dili qurumunun ne olduğu, hansı görevleri olduğu ve ne işler görebileceyi haqqında bilgisizdir. Bir amac da, Türk dili qurumunun görev ve işleri haqqında Türk xalqı hetta bütün İranlı ve farslara bilgi vermekdi.
f-Başqa bir amac, farslardan ve Türk olmayan başqa milletlerden Türk dili qurumu kimi mentiqli ve medeni bir isteye destek qazanmaq, fars ultranasyonalistlerden ılımlı ve demokrat farsları ayırmaqdı.
3-Türk milli kimliyi ile ilgili
a-İndiye dek iranda yaşayan bütün Türk xalqı adına bir umumi teleb istenilmemişdi. Bu ilk siyasi telebdir ki bölge, lehce, tayfa ferqi gözetmeden Türk xalqı ve Türkce dili adına istenmişdir. Yanı amac, bölgecilk, tayfaçılıq ve lehceçiliyi aşmaqdı.
b-Son yüzilde paniranist ve irançı Azerbaycançılar ve son seksen ilde istalinist Azerbaycançılar bizim siyasi ve ferhengi heyatımıza müsellet olup, bütün siyasi ve ferhengi eylemlerimizi ya doğrudan onlar başlatmış, ya da başladılanlara sonradan müsellet olup onları münherif etmişlerdir. Bu kampanya ilk kampanyadır ki Türk xalqı, Türk milleti ve Türkceye inananlar kilasik Azerbaycançılardan Özgür olaraq başlatmış ve yönetmişler. Bu eylemden sonra bu hereketin yanı Türkce ve Türk milli kimliyine inananların Özgür eyleme girmeleri yayılacaqdır. Bu eylem bu baxımdan tarixi öneme sahibdir.
c-Bu eylemin bir amacı da iranda yaşayan Türk dilliler ve özlerini Türk bilenlerin arasında ortaq milli duyquları teqviyet etmek ve eyni millete aidiyyet duyqusunu güclendirmek idi. Başqa deyişle Türk xalqının milletleşme sürecine kömek ve onu yeyinleşdirmek idi.
d-Bu kampanyanın başqa bir amacı kimlerin Türk dili qurumuna qarşı olduqlarını, daha da deqiq desek, paniranist Azerbaycançılar ve istalinist Azerbaycançıların iç üzünü qamu oyuna sergilemekdi. Gözlediyimiz üzere, bu kilasik azerbaycançılar paniranistlerle ses sese verip Türk dili qurumuna qarşı çıxdılar. Bu da onların tarixi görevlerini, yanı farslarla birleşip Türk milletimizi hemişe daldan vurma adetlerini ortaya çıxardı.
e- bu kampanyanın başqa bir amacı, Türk xalqının dilsel isteklerinin mentiqli ve gerçekçi yol xeritesini, ki Türkceni qorumaqla başlar, ortaya qoymaq ve gerçekdışı aşırı şuarları marjinalize etmekdi.
f-en son amac Türk xalqına inananlarla istalinist azerbaycançılar ve paniranist azerbaycançıların inandıqları millet ve dillerin ap ayrı olduğunu göstermekdi. Nece ki onlar Türk dili yerine olmayan azeri dili ve azerbaycan türkcesi lehcesi ferhengistanını istediler. Yanı ortada üç ferqli millet ve üç ferqli dile inananlar vardır: demokratik Türkçülerin Türk milleti ve Türkcesi, İstalinist azerbaycançıların Azerbaycan milleti ve Azerbaycancası ve paniranist azerbaycançıların azeri qovmu ve azericesi.
əyər sizdə indiyədək iran’da Türk Dili Akademisi Quruluşuna dəstək olmayıbsız və bu dilsəl hərəklətə dəstək olmaq istəyirsiniz, bu bağlantıdan gedib və petitioni imzalayaraq bu hərəkətə dəstək ola bilərsiz.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر