ارک قالاسی - گوناز تی وی: بررسی جامع دیدگاه ها و هشدارهای مختلف پیرامون فاجعه ای که اورمو گلو را تهدید می کند!
اورمو گولو بزرگترين درياچه ايران و دومين درياچه آب شور دنيا است که طی سال های اخیر در آستانه بحران خشکسالي قرار گرفته است و چنانچه مسئولان امر در اسرع وقت تدابیر مناسبی را نیاندیشند، دیری نخواهد پائید که کشورمان با خسارت جبران ناپذیری مواجه خواهد شد. نظر به اهمیت این مساله در زیر به بررسی جامع دیدگاه ها و هشدارهای مسئولان و کارشناسان مختلف نسبت به بحرانی که اورمو گولو را تهدید می کند، می پردازیم:
1-مرگ تدريجي اورمو گولو را تهديد مي کند
اورمو گولو بزرگترين درياچه ايران و دومين درياچه آب شور دنيا است که چند سالي است با مشکل بحران خشکسالي مواجه شده است. آب اين درياچه بسيار شور بوده عمدتا از رودخانه هاي زرينه رود، سيمين رود، گدار، بار اندوز، شهر چاي، نازلو و زولا تغذيه مي شود. اين حوضه با داشتن دشت هايي مانند دشت خانا(پيرانشهر)، سالماس، اورمو، تبريز، آذرشهر، مراغه، قوشاچای(مياندوآب)،ساووج بولاق( مهاباد)،سولدوز( نقده) و اشنويه يکي از کانون هاي ارزشمند فعاليت کشاورزي و دامداري در ايران به شمار مي رود. پارک ملي درياچه ارومو پس از مرداب انزلي از جالب ترين و نغزترين زيستگاه هاي طبيعي جانوران در ايران به شمار مي رود که در حال حاضر گونه هاي پستاندار، پرنده، خزنده، دو زيست و گونه ماهي، حيات وحش اين درياچه را تشکيل مي دهد. کاهش تدريجي و بدون بازگشت آب اورمو گولو نه تنها دوستداران محيط زيست را نگران کرده بلکه مجموعه تصميم گيران کشور را به تکاپو واداشته؟ است که چه بايد کرد؟ کارشناسان محيط زيست از چند سال پيش وضعيت اورمو گولو را بحراني اعلام کرده اند و معتقدند در صورتي که اقدامات لازم براي احياي اين درياچه انجام نشود، اورمو گولو خواهد خشکید. راه حل عملي چيست؟.برخي کارشناسان معتقدند عمده ترين عواملي که باعث نابودي اورمو گولو در سال هاي آينده مي شود، عوامل طبيعي چون خشکسالي، بالا رفتن دما و کمي ميزان بارش سالانه است و نيز سدبندهاي متعدد رودخانه هاي منتهي به درياچه مي توانند به طور کلي وضعيت زيست محيطي آن ناحيه را به هم بزند.به واسطه افزايش دما و کاهش بارندگي در هر سال به طور متوسط بين سه تا چهار ميليارد متر مکعب از آب اورمو گولو تبخير مي شود که به دليل سطح وسيع درياچه نمي توان از اين ميزان تبخير گريزي داشت. عقب نشيني 120 هکتار اورمو گولو هشدار مهمي است براي اينکه شوره زار حاصل شده از اين عقب نشيني همه اراضي، مزارع، ساختمان ها و نواحي مسکوني و آبادي هاي اطراف را تهديد مي کند. کلانتري، مدير کل استان آزربايجان غربي وصل شدن برخي از جزاير به خشکي، از کار افتادن اسلکه ها و سختي در تردد شناورها، افزايش شوري آب و رسيدن املاح به 330 گرم در ليتر، توقف زادآوري آرتميا، گرفتار شدن پرندگان در نمک، ضعيف شدن پوشش گياهي جزاير و کاهش ميزان آب دهي چشمه هاي آب شيرين موجود در داخل جزاير را از مهمترين مشکلات پارک ملي اورمو گولو برشمرد.کارشناسان معتقدند با وزش باد، نمک موجود در شوره زارهاي پديد آمده به سوي اين اراضي و نواحي مسکوني هدايت و منتشر شده و همين امر موجب خشکسالي مي شود که تاثير مستقيم بر روي کشاورزي منطقه، سلامت مردم و افزايش مهاجرت ها خواهد شد. به اعتقاد برخي ديگر کارشناسان محيط زيست در صورتي که ورودي آب شيرين اين درياچه کم شود گونه هاي مختلف جانوري اين درياچه با تهديدات فراواني روبه رو هستند. اين در حالي است که اورمو گولو به دليل طبيعت مناسب براي زيست دايمي و موقت انواع پرندگان کمياب و نادر جهان شناخته شده است. به هر روي اين درياچه با دارا بودن جاذبه هاي بي شمار يکي از مناطق بي بديل ايران در جذب گردشگري و توريسم نيز به شمار مي رود و بي توجهي به حفظ آن مي تواند به حذف درآمدهاي ناشي از محل توريسم شود. اين در حالي است که اورمو گولو به دليل طبيعت مناسب براي زيست دائمي و موقت انواع پرندگان کمياب و نادر جهان و زيبايي هاي طبيعي سواحل و جزاير آن از سوي يونسکو به عنوان يک ذخيره گاه بيوسفري در جهان شناخته شده است. اورمو گولو در سال 1352 با مصوبه شوراي عالي محيط زيست به عنوان پارک ملي و در سال 1354 از سوي کنوانسيون رامسر به عنوان يکي از بهترين تالاب هاي بين المللي جهان به ثبت رسيد. در ميان سخنان کارشناسان سخنان ضد و نقيض هم زياد در اين خصوص گفته شده اما عموم کارشناسان و صاحب نظران معتقدند در نبود يک مديريت صحيح، درياچه مظلوم اورمو به روزهاي پاياني عمر خود نزديک مي شود. اما برنامه ريزي هاي لازم براي اخذ اعتبارات جهاني از سازمان ها و مراکز ذيربط بين المللي در شرايطي که بحران شديدي در اکوسيستم درياچه به وجود آمده کمک فراواني براي بهبود وضعيت موجود خواهد کرد. ضمن اينکه براي بندهاي انحرافي که براي استفاده از آب اين رودخانه جهت مصارف کشاورزي زده شده نيز بايد چاره اي انديشيده شود در غير اين صورت شوري آب درياچه به حد اشباع خواهد رسيد و در صورت تداوم اين روند، غلظت نمک درياچه افزايش يافته و جايگاه خود را از دست خواهد داد. در اين راستا سازمان حفاظت محيط زيست کشور با اجازه بهره برداري از نمک درياچه مي تواند ضمن ايجاد اشتغال در منطقه اقدام سودمندي در بهبود شرايط اکولوژيکي درياچه باشد و از تخريب حيات در آن جلوگيري شود. به هر حال وضعيت اورمو گولو بحراني تر از حرف هاي است که گفته شد و اميد است مسئولان و کارشناسان امر اين وضعيت بحراني را لمس کرده و براي آن چاره انديشي کنند.(1)
2-مسئول مرکز سنجش از راه دور:
سازمان مشخصي توليت نجات اورمو گولو را عهده دار شود
تبريز- مسئول مرکز سنجش از راه دور و GIS و عضو هيئت علمي رشته زمين شناسي دانشگاه تبريز، گفت: تنها راه نجات اورمو گولو از بحران کنوني تشکيل سازمان مشخص ومسوول است.
به گزارش ايرنا، علي اکبر رسولي روز يکشنبه درجمع خبرنگاران اظهار داشت: سازمان مذکور مي تواند مطالعات چندجانبه، چند تخصصي جامع وهمچنين مانيتورينگ به هنگام درياچه را انجام دهد.
وي از بارور سازي ابرها به عنوان راهکارکوتاه مدت براي خروج اورمو گولو ازبحران اعلام کرد.
به گفته وي با انتقال آب از حوزه هاي مجاور درياچه مانند رودخانه ارس هنگام پرآبي، رودخانه زاب و درياي خزر ميتوان تا حدودي مشکل کمبود آب اورمو گولو را جبران کرد.
وي ادامه داد: مطالعات نشان مي دهد دردهه هاي اخير، به ميزان 40 درصد از مساحت درياچه وهمچنين چهارمترازارتفاع آن کاسته شده و حدود چهارميليارد مترمکعب آب نياز است تا اين کمبود جبران شود.
رسولي سازه هاي موجود برروي درياچه و همچنين درمسيررودخانه هاي منتهي به آن را عامل ديگردرکاهش آب درياچه بيان کرد.
وي گفت: ميان گذر موجود تعادل هيدرولو‍ژيکي واکولوژيکي درياچه را برهم زده است.
وي با اشاره به اينکه دماي اطراف درياچه به ميزان 20 درجه سانتيگراد افزايش و بارش باران نيز 25 درصد کاهش يافته است ، گفت: با ادامه اين شرايط خود درياچه نيز به نابودي خود کمک مي کند زيرا کاهش سطح آب تبخير و تعرق راافزايش مي دهد.
وي هشدار داد خشک شدن اورمو گولو تهديدي براي منطقه وکشورهاي همسايه بوده و خسارات آن جبران ناپذيرخواهد بود.
وي گفت درصورت خشک شدن درياچه املاح برجاي مانده ازبادهاي گرم وارد شهرها شده وموجب بروز بيماريهاي ريوي ، چشمي خواهد شد.(2)
3-مسئول کمیته GIS دانشگاه تبریز:
سد سازی ها عامل خشک شدن اورمو گولو هستند
علی اکبر رسولی گفت: سد سازی ها عامل اصلی خشک شدن اورمو گولو هستند و از زمان بهره برداری از سدها روند خشک شدن دریاچه تشدید شده است.
به گزارش خبرنگار برنا از تبریز، علی اکبر رسولی در جمع خبرنگاران ضمن بیان مطلب فوق افزود: اورمو گولو همیشه یک سری نوسانات طبیعی داشته است اما در سال های اخیر از نظر ریاضی و آمار این نوسان روند معنادار منفی داشته است و متاسفانه با توجه به آخرین تصاویر ماهواره ای دریافت شده طی 5 سال گذشته سطح دریاچه 40 درصد و ارتفاع آن حدود 4 متر کاهش یافته و عمدتا در شرق و جنوب شرقی اتفاق افتاده و اخیرا در بخش های شمالی نیز شروع شده است.
وی تاکید کرد: در پدیده خشک شدن دریا عواملی زیادی چون افزایش دما، کاهش بارش، ایجاد سد بر سر راه ورودی ها و مصرف بی رویه آب در زراعت و آب شرب شهرها موثر هستند اما با توجه به اینکه بر روی همه رودهای مهم سد زده شده است و این سدها به جای جمع آوری آب به شدت آب را مصرف می کنند، عامل مهمی در خشک شدن اورمو گولو هستند.
علی اکبر رسولی اذعان داشت: باید هر چه سریع تر باید برای این مشکل راه حلی اندیشیده شود چرا که اگر به همین منوال پیش برود دریاچه خودش به خودکشی خود کمک خواهد کرد چرا که وقتی عمق کم می شود، میزان تبخیر نیز افزایش می یابد.
وی در خصوص چگونگی حل این مشکل افزود: به عقیده من در وهله اول باید یک مرکز دائمی مطالعات و مانیتورینگ با حضور اساتید و نخبگان ایجاد شود و یک ارگان یا سازمان ثابت، مسئولیت مستقیم این دریاچه را به عهده بگیرد و مطالعات چند جانبه و چند تخصصی هدفمند برای مدیریت بحران ایجاد شود تا بتواند مطالعاتی را که هم اکنون در دانشگاه تبریز انجام می شود به مرحله اجرا برسد.
وی انتقال آب دریاچه خزر و بارور سازی ابرها را از مهمترین و موثرترین راه حل ها برای جلوگیری از خشک شدن اورمو گولو دانست و گفت: اجرای تمام این فعالیت ها نیاز به همکاری و همیاری سازمان های مربوط دارد و تا وقتی مسئولان ما به انجام این کارها اعتقاد نیافته اند، کاری از پیش نخواهد رفت.(3)
4 -250 هزار هکتار از اورمو به شوره زار تبدیل شده است
دنیای‌اقتصاد - اورمو- صابر چهرقانی: مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آزربایجان غربی گفت: بیش از 250 هزار هکتار از سطح اورمو گولو به دلیل عوامل مختلف به ویژه کم آبی به شوره زار تبدیل شده است.
عباس‌نژاد افزود: خشکسالی چند سال اخیر، کاهش نزولات آسماني، بالارفتن دماي هوا، عدم استفاده صحيح و بهينه از آب در داخل حوزه آبريز، کنترل روان آب‌ها و احداث سازه‌هاي آبي، حفر چاه‌هاي آب و راندمان پايين آبياري در داخل حوزه آبريز اورمو گولو از مهم ترین دلایل بروز این فاجعه زیست‌محیطی هستند.
وی اضافه کرد: سطح آب پارک اورمو گولو با وسعت 570 هزار هکتار در حال حاضر 2 و نیم متر پایین‌تر از سطح اکولوژیکی آن در شرایط عادی است.
مدیرکل حفاظت محیط‌زیست آزربایجان غربی در ادامه نمک موجود در آب این دریاچه را در حالت فوق اشباع اعلام و اظهار کرد: در شرایط عادی میزان شوری آب این دریاچه 180 تا 220 گرم نمک در هر لیتر است که این میزان در شرایط بحرانی فعلی به 340 گرم در هر لیتر می‌رسد.(4)
5-در صورت تداوم روند فعلي؛ اورمو گولو محدود به مناطقي با عمق زياد مي‌شود.
حسن عباس‌نژاد امروز در گفتگو با خبرنگار فارس در اورمو با اشاره به اينكه از سال گذشته برنامه مديريت اورمو گولو امضا شده است، اظهار داشت: يكي از مصوبات برنامه مديريت اورمو گولو ، ايجاد شوراي منطقه‌اي و كميته ملي اورمو گولو بود كه در اين كميته‌ها اولويت‌هايي براي برون رفت از اين وضعيت پيش‌بيني شده است.
وي بر تشكيل شوراي منطقه‌اي تاكيد كرد و افزود: تشكيل اين شورا بايد در سالهاي گذشته انجام مي‌شد.
اين مقام مسئول به برنامه‌هاي شوراي منطقه‌اي اشاره كرد و گفت: در اين شورا براي نجات اورمو گولو از حالت بحراني برنامه 25 ساله پيشنهاد شده است كه تبديل كشاورزي سنتي به صنعتي، انتقال آب از حوزه آبريز اورمو گولو ، احيا و بازسازي زيستگاه از جمله اين برنامه‌ها هستند.
عباس‌نژاد با بيان اينكه انتقال آب از حوزه‌هاي آبريز جنوب استان اقتصادي تر به نظر مي‌رسد، تصريح كرد: بايد تا سال 2008 سهم حوزه آبي خود را از رودخانه‌ها مشخص كنيم كه در سطح استان آزربايجان غربي اقتصادي‌ترين حوزه‌ها، ارس و زاب هستند.
وي اضافه كرد: فاز مطالعاتي براي انتقال آب از حوزه‌هاي مجاور منطقه جنوب آزربايجان غربي توسط آب منطقه‌اي استان انجام گرفته است.
اين مقام مسئول با بيان اينكه ديرينه‌شناسي اورمو گولو نشان مي‌دهد در سالهاي گذشته وضعيت اورمو گولو بحراني‌تر از وضعيت فعلي بود، گفت: بايد به صورت علمي با بحران موجود در اين درياچه برخورد شود.
عباس‌نژاد اظهار داشت: تشكيل بانك اطلاعاتي اورمو گولو راهكاري براي خروج از اين معضل است.
وي عمده عامل ايجاد بجران درياچه را ناشي از وضعيت جوي ديگر كشورهاي جهان اعلام كرد و افزود: مديريت يكپارچه حوزه‌ها در ديگر كشورها وجود دارد كه در ايران اين مسئله بايد قوت بيشتري به خود بگيرد كه با تشكيل شوراي منطقه‌اي اين مسئله در ايران نيز محقق مي‌شود.
اين مقام مسئول با بيان اينكه اگر اورمو گولو با اين وضعيت پيش برود خشك نمي‌شود؟، تصريح كرد: در اين وضعيت فقط مساحت درياچه كوچك‌تر مي‌شود و اگر اينگونه پيش برويم اورمو گولو محدود به مناطقي با عمق زياد مي‌شود كه با كاهش مساحت، ميزان تبخير نيز كاهش مي‌يابد؟.(5)
6-پس روي آب اورمو گولو 200هزار هکتار شوره زار برجا گذاشت
مديرکل حفاظت محيط زيست آزربايجان غربي گفت: پس روي آب اورمو گولو بيش از 200 هزار هکتار اراضي شوره زار بر جاي گذاشته است. به گزارش ايسنا، مهندس عباس نژاد، در نشست خبري خود با بيان اين مطلب افزود: ميزان آب فعلي اورمو گولو بين 300 تا 350 هزار هکتار است اما با گسترش اراضي نمک زار در آينده به علت وزش بادهاي غالب، اراضي کشاورزي 3 استان آزربايجان غربي، آزربایجان شرقي و کردستان در معرض خطر نابودي خواهند بود. وي عنوان کرد: وضعيت کنوني اورمو گولو شديدا بحراني است و تعدادي از جزاير به علت کاهش سطح آب و همچنين خشکي بيش از اندازه درياچه به يکديگر چسبيده و تبديل به يک جزيره شده اند. مديرکل حفاظت محيط زيست آزربايجان غربي با اشاره به اين که از نظر تراز اکولوژيکي هم اکنون سطح آب اورمو گولو 2/4 متر نسبت به سال 74 کاهش يافته است، اظهار کرد: سال 74 تراز اکولوژيک اورمو گولو 1274/1 متر بود اما اين ميزان در زمان فعلي با کاهش به 1271/6 متر رسيده است. عباس نژاد اظهار داشت : مي توان گفت بارندگي هاي امسال 60 درصد از بارش هاي سال گذشته است. وي با اشاره به اين که اورمو گولو از سه منبع آب هاي روان جاري، نزولات آسماني و آب هاي زيرزميني تغذيه مي شود، افزود: احداث سد، کاهش نزولات آسماني که باعث فشار بر آب هاي زيرزميني شده، خشکي بيش از حد درياچه را به دنبال داشته است. عباس نژاد در مورد مباحث عنوان شده مبني بر خشکي اورمو گولو تا يک دهه آتي گفت: بحث فوق نه قابل رد است و نه تاييد و معتقدم درياچه در ده سال آينده کاملا خشک نمي شود بلکه تبديل به يک حوضچه خواهد شد. مديرکل اداره محيط زيست آزربايجان غربي با بيان اين که به زودي ديرينه شناسي اورمو گولو منتشر خواهد شد، عنوان کرد: اورمو گولو امروز نيازمند جايگزيني مديريت علمي به جاي سنتي است تا به اين وسيله بتوان از خشکي آن جلوگيري کرد.(6)
7-پارک ملي اورمو گولو چشم به راه نجات از خشک شدن
تبريز- اورمو به عنوان بزرگ ترين پارک ملي کشور در سال هاي اخير با خطر کاهش وسعت مواجه بوده و نجات آن از اين وضعيت نيازمند دستاني نجات بخش و عزمي ملي است.
به گزارش ايرنا، اورمو گولو دومين درياچه شور جهان به وسعت حدود پنج هزار کيلومتر مربع در آزربایجان و ما بين استان هاي آزربايجان غربي و آزربایجان شرقي و درحوزه آبخيزي به مساحت پنجاه هزار کيلومتر مربع واقع شده است.
اين درياچه که به وسيله تعدادي تالاب اقماري لب شور و شيرين احاطه شده، بزرگترين پارک ملي ايران بوده که در فهرست کنوانسيون رامسر نيز به ثبت رسيده است.
متاسفانه در دهه اخير به دليل کاهش شديد ورودي آب و در نتيجه افزايش شوري ، اين درياچه در شرايطي بحراني قرار گرفته و اين مساله و مشکلات ديگر نظير آلودگي، تخريب سرزمين و غيره، تنوع زيستي با اهميت بين المللي اورمو گولو و نيز ساير منافعي که از آن عايد جوامع مي شود را تهديد مي کند.
مهدي ضرغامي، عضو هيات علمي دانشکده عمران دانشگاه تبريز در اين خصوص با تاکيد بر بحراني بودن شرايط درياچه اروميه گفت: 35 درصد کمبود آب اورمو گولو به دليل سدسازي هاي بي رويه در مسير رودخانه هاي منتهي به آن مي باشد.
وي افزود: ميزان آب ورودي به اورمو گولو سالانه هفت ميليارد متر مکعب است ولي بيشتر آن توسط استان هاي آزربايجان شرقي، آزربايجان غربي و کردستان مصرف و به اين درياچه نمي رسد.
وي ادامه داد : اعلام نظر قطعي در خصوص اين که سدسازي در اطراف اين درياچه صحيح بوده يا نادرست، کار بسياري دشواري است و نياز به مطالعات جامع علمي دارد و آنچه واضح و مبرهن مي باشد اين است که ما بايد مصرف آب رامديريت کنيم.
ضرغامي همچنين با اشاره به تاثيرات منفي ساخت ميانگذر بر روي اورمو گولو گفت: اين سازه موجب تغيير غلظت نمک در دو طرف پل شده و زندگي آبزي ارزشمند آن يعني آرتيميا را به خطر انداخته است.
وي تغييرات اقليمي را اصلي ترين عامل خشک شدن درياچه عنوان کرد و گفت : گرچه کنترل تغييرات اقليمي تا حدودي از دسترس ما خارج است و لي مي توان با مديريت صحيح، ميزان خسارات را به حداقل رساند.
استاد دانشگاه تبريزخاطرنشان کرد: نهاد هاي اداري مرتبط با آب بايستي هماهنگي بيشتري با هم داشته و ارتباط خود را با دانشگاهها حفظ و در تصميم گيري هاي خود، به مسايل اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي به صورت توام توجه کنند.
پروفسور علي اکبر رسولي ، استاد زمين شناسي دانشگاه تبريز نيز در اين خصوص با استناد به نتايج پژوهش هايي که از منظر اقليم و کاربرد فناوري هاي سنجش از راه دور (GIS) در دانشگاه تبريز انجام شده گفت: تغييرات تراز آب اورمو گولو و همچنين تغييرات ورودي آب به آن از سال 1344 تاکنون منفي بوده و بيلان آب اورمو گولو در حال کاهش است.
وي، با تاکيد بر بحراني بودن وضعيت اورمو گولو از نظر زيست محيطي خاطر نشان کرد: محيط زيست اورمو گولو براي آرتيميا و ساير جانداران اين زيست بوم، درحال تخريب بوده و حداقل سه تا چهار ميليارد متر مکعب آب نياز است تا اين درياچه به حالت عادي برگردد.
رسولي همچنين به کاهش پوشش گياهي اين درياچه در سالهاي اخير اشاره کرده و گفت: ميزان بارش نيز به صورت معني داري در منطقه در حال کاهش است.
وي مناطق جنوب شرق و شرق اورمو گولو را بيشتر از ديگر مناطق آن در معرض تهديد دانست و ادامه داد: اين مناطق به دليل شرايط مورفولوژي و ميزان زياد رسوبات در خطرند.
وي تاکيد کرد: بحراني که ما امروز با آن مواجه هستيم بحران مديريتي بوده و دليل بروز آن نيز آن است که متاسفانه مسوولان ما به محيط زيست مسوولانه نمي نگردند و اين مهم چالش هاي بزرگي را به وجود آورده است.
استاد دانشگاه تبريز خاطر نشان کرد : برگزاري جلسات متعدد و فعاليت هاي نرم افزاري مشکلات اورمو گولو را حل نمي کند و مسوولان بايد با تصميم گيري صحيح وارد عرصه عمل شوند.
وي راهکارهايي نيز براي خروج از بحران ارايه کرد و گفت: براي جلوگيري از کوچک شدن و تخريب بيش از حد درياچه اروميه ابتدا بايد بحران مديريتي را حل کرده و سپس با تدابيري مانند انتقال آب از درياها يا رودخانه هاي ديگر تا حدودي مشکلات را رفع کرد.
رسولي خاطر نشان کرد : با انتقال آب از رود ارس يا درياي خزر البته با رعايت شرايط اکولوژيکي و به شرط عدم برهم زني تعادل زيست محيطي و هم چنين کاهش سدسازي در مسير رودخانه هاي منتهي به آن مي توان تا حدودي از خشک شدن اين درياجه مهم و با ارزش جلوگيري کرد.
وي همچنين تاکيد کرد: طرح بارور سازي در کشور ما موفق نبوده ونمي توان به اين روش اميد بست.
مدير عامل آب منطقه اي آزربايجان شرقي ، طرح انتقال آب از درياي خزر براي جبران کسري آب اورمو گولو را يک رويا دانست و گفت : بارورسازي ابرها راه ميانبر براي نجات اين درياچه است.
ارسلان هاشمي يادآور شد : نزديکترين راه براي تامين آب مورد نياز استفاده از فناوري بارور سازي ابرها است که در دور سوم سفر هيات دولت به آزربايجان شرقي نيز به تصويب رسيد.
وي با اشاره به بومي شدن اين تکنولوژي و استفاده از متخصصان منطقه در اجراي آن ادامه داد: بايد با اين مساله با آرامش برخورد و راهکارها و پيشنهادات را براي بومي کردن اجراي طرح مشخص و استخراج کنيم.
علي نجفي ، نماينده طرح حفاظت از تالاب هاي ايران در آزربايجان شرقي نيز در اين ارتباط گفت: با توجه به تهديدهاي پيش روي درياچه اروميه سازمان حفاظت محيط زيست با همکاري و پشتيباني فني و مالي تسهيلات جهاني محيط زيست و دفتر برنامه عمران ملل متحد پروژه اي براي تدوين و عملياتي سازي يک برنامه مديريتي جامع براي درياچه اروميه و چند تالاب مهم ديگر درقالب طرح بين الملل حفاظت از تالاب هاي ايران تعريف نموده است.
وي اظهار اميدواري کرد در قالب اين طرح و تهيه برنامه هاي نرم افزاري سازمان هاي مربوطه بتوانند تا حدودي جلوي تخريب اين درياچه را بگيرند.
کارشناسان اتفاق نظر دارند که شرايط اورمو گولو بحراني تر از آن است که مسوولان با برگزاري جلسات مختلف و تهيه نرم افزار بتوانند کاري براي حفاظت از آن انجام دهد و آن چه نياز امروز اين درياجه است تدبير مسوولانه و عملياتي ساخت تدابير اتخاذ شده است.(7)
8-فرماندار اسکو از خشک شدن اورمو گولو تا 7 سال آینده خبر داد.
آفتاب - سرویس اجتماعی: فرماندار شهرستان اسكو در استان آزربایجان شرقی با اشاره به اینكه این شهرستان بیش‌ترین نوار ساحلی را با اورمو گولو دارد و این ظرفیت از جذابیت‌های منطقه برای گردشگران به‌شمار می‌آید، گفت: مسأله خشک شدن این دریاچه، یک مشكل ملی است كه باید در سطح دولت و مجلس به آن رسیدگی شود. ما پیش‌بینی می‌كنیم، این دریاچه تا هفت‌سال آینده خشك شود، در این صورت طبق برآورد ما، ٨٠٠ كیلوگرم نمک به‌ازای هر ایرانی در این منطقه تلنبار می‌شود.
یونس فاتح در گفت و گو با ایسنا گفت: نظریه مطرح ما برای جلوگیری از این اتفاق، هدایت آب از دریاچه خزر به اورمو گولو است. البته باید روی نظریه‌های دیگر هم كار شود تا از این اتفاق كه خسارت سنگینی برای كشور به بار می‌آورد، جلوگیری كنیم.
فاتح ادامه داد: در تمام دنیا، هزینه پرداخت می‌شود تا كشت و زرع انجام شود؛ اما در برخی نقاط باید هزینه‌ی نكاشتن پرداخت شود؛ برای نمونه، در استان‌های آزربایجان شرقی و آزربایجان غربی به‌جای یك‌میلیون تن، شش‌میلیون تن محصول برداشت می‌شود و این آسیبی برای منطقه است. بنابراین برای حفظ منابع طبیعی باید به این موضوع بیشتر توجه كنیم.
فرماندار شهرستان اسكو اضافه كرد: سدهای ایجادشده در اطراف اورمو گولو، جلوی آبریزی آن را گرفته‌اند و برداشت از چاه‌های منطقه نیز بدون نگاه فنی و مهندسی است. باید در این‌باره جدی‌تر برنامه‌ریزی كرد، چون با خشك شدن اورمو گولو، فاتحه كشاورزی هم خوانده می‌شود.(8)
9- اورمو گولو 7 سال دیگر خشك می‌شود
«7 سال دیگر اورمو گولو به شوره زاری به وسعت 4 هزار كیلومتر مربع تبدیل می‌شود كه كمترین پیامد آن، تغییر آب وهوای منطقه، پیشروی نمك به سمت اراضی كشاورزی و تخریب آن و خالی شدن صدها روستا ازسكنه است.»
این گفته رئیس پژوهشكده آرتمیای دانشگاه اورمو ، بیش از هر چیز نشان از عمق فاجعه‌ای دارد كه آرام آرام یكی از زیباترین زیستبوم‌های كشوررا به كام خود می‌كشد.
ناصر آق در گفت‌وگو با همشهری گفت: ورودی آب به اورمو گولو در سالهای پرآبی 6 میلیارد متر مكعب بود كه به همین اندازه هم تبخیر وجود داشت؛ اما طی چند سال اخیر به دلیل ساخت سد دربالادست وجلوگیری از حق آبه، این میزان به یك ونیم میلیارد متر مكعب در سال كاهش یافته، این در حالی است كه تبخیر به همان میزان وحتی بیشتر ادامه دارد. دراین میان، آنچه به نگرانی‌ها دامن می‌زند خشكسالی وتقریبا به صفر رسیدن نزولات جوی است.
وی افزود: با آنكه شواهد موجود نشان می‌دهد خشك‌شدن این زیستبوم بی‌نظیرجدی است، اما اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از این فاجعه روند كندی دارد.
برای نمونه، قراربود بخشی از آب رود زاب را به سمت دریاچه منحرف كنند اما مطالعات مرحله یك این طرح حیاتی پس از 4 سال به پایان رسیده وچنانچه با همین كندی ادامه یابد، عملیات اجرایی آن زمانی به نتیجه خواهد رسید كه كار از كار گذشته است؛ نوشداروی پس از مرگ سهراب!
پیشروی نمك
آق، با هشدار نسبت به وضعیت بحرانی اورمو گولو تصریح كرد: سطح آب دریاچه درمقایسه با زمان مشابه در سال گذشته 40 سانتی‌متر پایین رفته است وبا توجه به خشكسالی پیش رو مشخص نیست تا پایان سال تاچه اندازه به وسعت خشكی‌های اطراف دریاچه افزوده شود.
میزان شوری آب نیز به 320 گرم در لیتر رسیده، به همین دلیل كف دریاچه درمناطق كم عمق از نمك پوشیده شده و درمناطق پرعمق هم رسوب گذاری نمك قابل مشاهده است.ضمن اینكه می‌توان پیاده بین جزایر تردد كرد در حالی كه تا پیش از این عمق آب در حد فاصل این جزایر به 5 متر می‌رسید.
به گفته این پژوهشگر، شوری بیش ازحد سبب شده تا این زیستبوم كه روزگاری میزبان صدها هزار فلامینگو وهزاران پرنده كوچنده دیگر بود، اهمیت خود را به‌عنوان یك مسیر بین‌المللی پرندگان مهاجر از دست بدهد.
به خاطر همین وضعیت بحرانی، جمعیت آرتمیا دراین دریاچه نسبت به سالهای 75و76 تا40 برابر كاهش یافته است و با آنكه برداشتی صورت نمی‌گیرد، اگر این ذخایر بازسازی نشود در آینده، اثری از این آبزی ارزشمند باقی نخواهد ماند.(9)
منابع:
(1)- ابتکار نسخه شماره 1183 - 1387/02/09
(2)-خبرگزاری جمهوری اسلامی (ايرنا) / کد خبر 999178، زمان مخابره: 1388/12/16 - 16:46:20
(3)-برنانیوز يکشنبه ۱۶ اسفند ۱۳۸۸ ساعت ۱۴:۴۵
(4)-دنیای اقتصاد شماره روزنامه: 2032، يكشنبه 16 اسفند 1388 مقارن با 20ربيع الاول1431 ، 7march2010
(5)-فارس نیوز شماره:8812150045 ، 88/12/15 - 09:16
(6)-مردمسالاری ، نسخه شماره 2307 - 1388/12/15
(7)-خبرگزاری جمهوری اسلامی (ايرنا) / کد خبر 988802 ، زمان مخابره: 1388/12/11 - 12:38:7
(8)-آفتاب نیوز جمعه ۳۰ بهمن ۱۳۸۸ ساعت ۱۴:۳۴ به نقل از ایسنا
(9)-همشهری آنلاین جمعه 27/2/
بر گرفته از سایت دکتر اکبر اعلمی
www.akbaralami.com
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر