چاپ دینار عراق به دو زبان عربی و کردی ، کتمان زبان و هویت ترک در ایران

اومود اورمولو

بر اساس اخبار رسمی منتشر شده توسط بانک مرکزی عراق از این پس دینارهای عراق دوزبانه چاپ خواهند گردید.

دینارهای عراق از سال 2014 به صورت دو زبانه و کاربرد 2 زبان رسمی عراق یعنی زبانهای عربی و کردی منتشر خواهند شد. در پشت و روی دینارهای عراقی و همچنین سکه های منتشر شده توسط بانک مرکزی عراق از هر دو زبان به طور وسیع استفاده خواهد شد.

بر اساس گفته های رئیس بانک مرکزی عراق، سیستم بانکی عراق برای رفع مشکلات مرتبط با موضوع چاره اندیشی نموده و گروهی متشکل از کارشناسان خبره را برای تامین زیرساختها چاپ اسکانسهای دوزبانه تعیین نموده و به زودی بانک مرکزی عراق اسکانهای دوزبانه را به صورت رسمی وارد بازار تجارت خواهد نمود. رئیس کل بانک مرکزی عراق از علائم، کلمات، موتیفها و .. دوزبانه ای که از این پس در اسکناسهای عراق نقش خواهند بست به مطلبی اشاره نکرده است.

در حالیکه عراق جنگ زده از سال 2003 با تحقق حقوقی همچون رسمیت چندین زبان به صورت رسمی سراسری و رسمی منطقه‌ای، کاربرد وسیع چند زبان در سیستم آموزشی و تحصیلی عراق، اجرای سرود ملی عراق به چندین زبان، گشایش کانالهای تلویزیونی منتصب به گروههای ائتنیکی و ... اکنون نیز چاپ اسکناس به دو زبان به سرعت و جدیت تمام در حال تحق حقوق گروههای ائتنیکی و زبانی موجود در عراق می باشد ما در ایران شاهد سیاست های یکسانسازی وسیع و کتمان تنوعات ائتنیکی، دینی، فرهنگی و زبانی به صورت وسیع می باشیم به طوریکه اکنون نیز تنوعات یاد شده موجود در این جغرافیا به صورت رسمی کتمان گردیده و گروههای اکثریت مغلوب تنها به سبب تمایز ائتنیکی و زبانی با گروه اقلیت حاکم استعمارگر به عنوان شهروندان درجه چندم دولت تلقی گردیده و از هیچ حقوق اولیه‌ای همچون حق برخورداری از آموزش زبان مادری، حق اداره مناطق ملی خود، حق داشتن مئدیای ملی، داشتن ان‌جی‌او ها، تمثیل در ساختار قدرت و ... محروم نگه داشته شده اند. مهمترین ابزار دولت و ملت حاکم برای پدید آوردن جامعه ای تک زبان، تک تیپ و تک ایدئولوژیک سیستم آموزشی و تحصیلی اجباری که بر پایه ویژگی های زبانی گروه اقلیت حاکم شکل گرفته به پیش برده میشود. 

اولین خواسته فعالین جامعه ترک از هر طیف و گروه فکری برای رفع تبعیضات زبانی متعدد در این جغرافیا رسمیت و سراسری شدن زبان ترکی بر اساس ضمانت اجرائی قانونی اساسی و عدم تحمیل زبان اقلیت فارس زبان به هر نام و عنوانی می باشد. گروهی از فعالین ترک و مرکزگرا که از تحقق اصل به اصطلاح 15 قانون اساسی فعلی سخن می گویند می باید به این حد از اطلاع و درک از مسائل برسند که در حالیکه در عراق و سوریه شاهد ظهور 2 دولت کرد خودمختار می باشیم سخن گفتن از اصل 15 قانون اساسی که قابلیت تطابق و پاسخگوئی به نیازهای انسان و جوامع امروزی را ندارد به مانند خاک پاشیدن بر روی آفتاب می باشد. شاید اگر 100 سال پیش بود می شد به تحقق اصل 15 امیدوار بود ولی اکنون روند جهانی و منطقه‌ای به شیوه‌ای دیگر بوده و دولت و ملت حاکم نیز یا می باید به مانند امروز در روندی متضاد شنا کنند که نتیجه‌اش از اکنون با توجه به نمونه های منطقه ای و جهانی مشخص هست که به کجا خواهد انجامید ویا می باید به طور سریع به استعمار داخلی گروه های مغلوب پایان داده و سعی در احقاق حقوق گروههای ائتنیکی – زبانی را در پیش بگیرند.

Ardını Oxu - ادامه »

خوی و سلماس آزربایجان لرزید

اومود اورمولو

بر اساس اطلاعات مندرج در پایگاه مرکز لرزه نگاری دانشگاه تهران امروز 19 آبان 1392 دو زلزله شهرهای خوی و سلماس آزربایجان را لرزانده است.

گزارشات اولیه موسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران حاکی از بزرگی 3.9 ریشتری زلزله سلماس و عمق 14 کیلومتری آن می باشد، مختصاب مرکز زلزله سلماس به صورت 38.31 شمالی و 44.86 شرقی بیان شده است. زمان زلزله شهر سلماس 00:51:03 به وقت محلی ثبت گردیده است.

در دیگر سو زلزه خوی نیز به قدرت 2.3 ریشتر و در عمق 7 کیلومتری و به ساعت 01:08:36 مشخص شده است. مشخصات جغرافیای زلزله شهر خوی به صورت 38.36 شمالی و 44.94 شرقی بیان شده است.

زلزله خوی و سلماس آزربایجان برای ملت ترک یاد آور یاد و خاطره زلزله ها و زلزله‌زده‌گان 21 مرداد 1391 اهر و ورزقان و درد و رنجی که در آن زمان و اکنون زلزه زده‌گان از بابت دید استعماری دولت و ملت حاکم به منطقه داشتند می باشد، نگرشی که تا روزها وجود زلزله را در آزربایجان کتمان نمود. بی تردید این نوع نگرس استعماری را هیچ زمان فراموش نخواهیم کرد... 

Ardını Oxu - ادامه »

Urmiyə Aşıq Məktəbi ekincsel Sovxa olaraq sebt olundu

Umud Urmulu

Güney Azərbaycan, Urmiye: illər sonra uzun çalışmalar sonucu Urmiye Aşıq məktəbi qeyri maddi əkincsəl sovxa olaraq səbt olundu.

Urmiye aşıq məktəbi iran sınırlarında bulunan Türk bölgələrinə görə çeşidli özəlliklər daşıması nədənilə öncülük etmiş və etməkdədir, ancaq illər sonra Urmiye Aşıq məktəbi İranın qeyri maddi əkincsəl sovxa listəsində səbt olundu. Baxmayaraq Urmiye Aşıqları Türk millətinin adına yox bəlkə İranın bir əkincsəl varlığı kimi kimi göstərilməyə çalışılır ancaq Türk gələnəyi olan Aşıq musiqisi quşqusuz həmişə Türklük özəlliklərini daşımış və daşımaqdadır və İran’da egemən toplum və devlətlə uzaqdan yaxından ilgisi yoxdur.

Güney Azərbaycanın Urmiye, Qoşaçay, Xoy, Sulduz vs kimi şəhərlərinin aşıq gələnəyinə gənəl olaraq Urmiye Aşıq məktəbi deyilir. Adı çəkilən bölgələrının hamısı Türklərın ən yoğun olduğu yaşadığı yerlər sayılmaqdadır və Türkiyə ilə tarixsəl yaxınlığı nədənilə Urmiye Aşıq məktəbi bir çox uzamana görə Anadolu, Iraq Türkləri(özəlliklə Türk yurdu Kərkük vs) və İran sınırlarında bulunan Türk Aşıq musiqisində körpü rolünü oynamışdır.         

Urmiye Aşıq məktəbində başqa Türk bölgələrində olduğu kimi Zırna və Balaban alətləri qullanılmaqdadır. Urmiye’nın Sünni Türklərinden olan Dollu Mustafa ve Balovlu Miskin və Salmas Xıristıyanlarından olan Qul Hartun bu məktəbinin təməl daşını qoyan ustad şair və aşıqlardırlar. Günümüzdə Kürəsünni tayfaları və Sünni Türklərdən olan Verdanlı Aşıq Mənaf və Məhbub, Gəcinli Aşıq Səməd, Qulunculu Aşıq Zəkərya və Aşıq Bəxşəli, Eləvi Türklərden olan Güjlər aşıqları, Xıristıyan olan Aşıq Yusuf Ohanes və Şiə Türklərindən olan Aşıq Dehqan, Aşıq Bulud, Aşıq İsmeli, Aşıq Əli Qara Ağaclı və Aşıq Nabat Əli Urmiye Məktəbinin tanınmış aşıqlarıdırlar.

Urmiye Aşıq məktəbinin Aşıqları ən çox Balovlu Miskin, Dollu Mustafa, Qul Hartun, Xəstə Qasım, Tufarqanlı Abbas, Qulunculu Dədə Katib, Şəkəryazılı Aşıq Bəhlül və PurAzər kimi şairlərin şerlərini oxuyarlar.

Urmiye Aşıq Məktəbinin havalarından:

Urmu Gözəlləməsi - Urmu Şərqisi - Urmu Qarabağısı - Osmanlı Şərqisi – Qurbəti - Araz Basdı –Göycə Gözəlləməsi - Taciri – Bəhməni - Avçı Geraylısı – Həmədan Gəraylısı - Sulduzu – Şəkəryazı - Dihdabanı – Kəsmə Divan - Hicran - Dol hicranı - Qars – Qərəyni – Gülşəni – Bəndayı Hicranı - Xaça Xaldarı – Cəmşidi - Siyastapul - Paşam Köçdü – Müsəlman Kəşişoğlusu - Ermeni Keşişoğlusu – Tərəkəmə Gözəlləməsi – Səmahi - Duraxanı – Nəsrüllahı - Xoy Emrahısı –Kəsmə Kərəm - Zarıncı - Misri – Təcnis - Cığalı Təcnis – Pənahı – Gəraylı – Rəvzə Gəraylısı – Hərbi – Bəhri Divan və ...

Güney Azərbaycanın Urmiye şəhərində bir çox toy, törən vs də Aşıqların ifaları olur, baxmayarq iran devlətinin musiqini həram sayması nədənilə bu Türk gələnəyi ilgisizlik nədənilə bütyük zərbə almış ancaq irandaki Türklərın neçə il içində öz Ulusal kimlik və dillərinə geri dönüşlərı bugün Aşıqlığı yenidən canlandırmışdır.  

Sözcüklər:

Əkinc= Kültür

Sovxa= Miras

Ardını Oxu - ادامه »

زبان گیلکی هم رسمی شد، زبان ترکی همچنان در ایران کتمان میشود

اومود اورمولو

با تصویب اعضای شورای شهرستان رشت زبان گیلکی برای اولین بار به عنوان زبان رسمی جلسات این شورا تعیین شد.

رسمیت زبان گیلکی در جلسات شورای شهرستان رشت روز پنجشنبه 16 آذر 1392 با پیشنهاد رئیس شورا به اعضا و سپس با تصویب شورای شهرستان رشت مواجه شد.

بنا به گفته رئیس شورای شهر رشت، زبان گیلکی از جمله زبانهای ملل موجود در ایران بوده و در معرض خطر تهدید واقع شده است، اعضای شورای شهر رشت برای حفظ اصالت و جلوگیری از فراموشی زبان گیلکی و زنده نگاه داشتن این زبان اقدام به کاربرد زبان گیلکی در جلسات رسمی شورای شهر خواهند نمود.

آقای اسماعیل حاجی پور در گفتگو با خبرگزاری دولتی ایسنا افزود: به دلیل آنکه همه اعضای شورای شهرستان رشت گیلک زبان اند و از سوئی نیز بین نسل های جدید زبان گیلکی در حال فراموشی است از این پس جلسات رسمی شورا به زبان گیلکی برگزار خواهد شد. بنا به گفته های وی حفظ زبان گیلکی که حاوی رسوم، آداب مردم گیلک است نیاز به حمایت بیشتر دارد تا فراموش نگردد.

در حالیکه خبر مذکور از سوی خبرگزاریهای دولت ایران منتشر گردیده همچنان نیز زبان ترکی که نه زبان گروه اقلیت قومی و ملی بلکه زبان ملتی بی دولت که شهروندان درجه چندم ایران‌ تنها به سبب تمایز زبان مادری و به یدک کشیدن هویت اجباری ائتنیکی از گروه اقلیت حاکم می باشند مواجه می باشیم. کتمان هویت ائتنیکی ترک و زبان ترکی در ایران پیشینه ای 100 ساله داشته و میلیونها ترک در ایران از اولیه ترین حقوق شهروندی و اجتماعی که همانا آموزش زبان مادری باشد محروم گردیده و ملزم به آموزش تحمیلی زبان گروه اقلیت حاکم گردیده‌‌اند. جغرافیای ایران تمامی ویژگهای یک جغرافیای چندملیتی، چنددینی، چندفرهنگی و چندزبانی را دارا می باشد که متاسفانه طی 100 سال گذشته و اکنون تمامی تنوعات یاد شده کتمان گردیده و تمامی برنامه های کلان دولت و ملت حاکم برای یکسان سازی زبانی و ائتنیکی ملل غیرفارس بر اساس ویژگهای گروه اقلیت فارس زبان و پدید آوردن جامعه‌ای تک زبان، تک ایدئولوژیک و تک تیپ با استفاده از سیستم آموزشی و تحصیلی اجباری به پیش برده شده است. 

طبیعتا مقصود راقم این سطور از کاربرد زبان ترکی شیوه جناب استاندار آزربایجان غربی یا رادیو و تلویزیون های مناطق ملی ترک نشین نیست بلکه کاربرد و رسمیت زبان ترکی به شیوه‌ای مدرن به طوریکه پاسخگوی نیاز عصر و ملت ترک باشد هست.

اولین خواسته و هدف تمامی قریب به اتفاق فعالین ترک رسمیت و سراسری شدن زبان ترکی تحت ضمانت اجرائی قانون اساسی و عدم تحمیل زبان گروه اقلیت فارس زبان به هر نام و عنوانی می  باشد.

Ardını Oxu - ادامه »

بایکوت مدارس به سبب ارائه آسیمیلاسیون در سیستم آموزشی و تحصیلی

اومود اورمولو

خانواده‌های بوشناک به سبب آموزش اجباری زبان صربی به کودکانشان معترض بوده و مدارس را بایکوت نموده‌اند.

در فدراسیون بوسنی هرزگوین و خانواده‌های بوشناکی موجود در جمهوری صرب به سبب تحمیل زبان صربی و مسیحیت به کودکانشان تصمیم به بایکوت مدارس نموده اند. به نظر آنان کودکان بوشناک در مدارس و سیستم آموزشی تحت آسیمیلاسیون واقع می گردند.

بایکوت مدارس به سبب وجود آسیمیلاسیون از سوی خانواده‌های بوشناک در حالی صورت می پذیرد که از گشایش مدارس در بوستی هرزگوین 2 ماه می گذرد و اکنون نیز هزاران دانش آموز به سبب اعتراض به سیاست های آسیمیلاسیون سیستم آموزشی، مدارس را بایکوت نموده‌اند. آموزش اجباری زبان صربی به کودکان بوشناک در حالی صورت می پذیرد که بنا به گفته خانواده‌ها در مدارس بوشناکی هیچ دانش آموز صربی وجود ندارد و به واقع زبان صربی به کودکان بوشناک تحمیل می گردد. در کنار تحمیل اجباری زبان صربی کودکان بوشناک ملزم به آموزش اجباری کتب مرتبط با مسیحیت اند در حالیکه اکثریت خانواده‌ها مسلمان می باشند.

خانواده‌های بوشناک معترض به وجود آسیمیلاسیون در سیستم آموزشی در سارایوو و در دفتر نمایندگی اتحادیه اروپا کمپی ایجاد نموده و خواستار رفع این مشکل گشته‌اند. در حالیکه 15 روز از شروع کمپین در نمایندگی اتحادیه اروپا می گذرد هنوز نیز طرفین به تفاهم دست نیافته‌ و خانواده‌هائی که موفق به دیدار با مسئولین اتحادیه اروپا گشته اند از عدم حل مشکل و بی تفاوتی مسئولین اظهار نارضایتی می کنند. 

بایکوت مدارس توسط خانواده‌های بوشناک در حالی صورت می گیرد که ملل غیرفارس ساکن جغرافیای ایران نیز در موقعیت مشابه و به مراتب بدتری واقع گردیده‌اند، به طوریکه علارغم تنوع ائتنیکی، دینی، فرهنگی و زبانی وسیع موجود در این جغرافیا تمامی تنوعات مذکور از سوی دولت و ملت حاکم کتمان گردیده و سیاستهائی برای یکسان‌سازی تنوعات یاد شده و بوجود آوردن جامعه‌ای تک زبان، تک تیپ و تک ایدئولوژی آنهم بر اساس ویژگهای گروه اقلیت فارس زبان به پیش برده شده و می شود. مهمترین ابزار تنوع زدائی دولت و ملت حاکم سیستم آموزشی اجباری که بر پایه رسمیت انحصاری زبان گروه اقلیت فارس زبان شکل گرفته می باشد. در حالیکه بوسنی هرزگوین دارای 3 میلیون نفر جمعیت و 3 زبان رسمی بوسنیایی، کراواتی و صربی ایران با دارای بودن جمعیتی بالغ بر 80 میلیون و رسمیت انحصاری زبان اقلیت فارسی و تنوع ائتنیکی غیرقابل قیاس با بوسنی هرزگوین در حال تداوم استعمار داخلی ملل غیرفارس می باشد. در جغرافیای چندملیتی، چنددینی، چندفرهنگی و چندزبانی ایران به مانند بوسنی هرزگوین در هر یک از مناطق ملی غیرفارس گروه اقلیت فارس زبان جمعیتی بالغ بر 1% نفوس کل همان منطقه را تشکیل نمی دهد ولی زبان مادری گروه محکوم که همانا یکی از ملل غیرفارس می باشد ممنوع بوده و در عین حال زبان گروه اقلیت حاکم از رسمیت انحصاری برخوردار می باشد، برای مثال تمامی دانش آموزان ترک ملزم به یادگیری زبان گروه اقلیت فارس زبان در سه منطقه ترک نشین آزربایجان جنوبی، قشقایستان و افشارستان می باشند در حالیکه از آموزش زبان مادری خود "زبان ترکی" محروم‌اند در عین حال کودکان گروه اقلیت فارس زبان تنها به آموزش زبان مادری خود اکتفا می نمایند.

اولین خواسته فعالین ملی ترک از هر طیف و گروه فکری رسمی و سراسری شدن زبان ترکی در ایران تحت ضمانت اجرائی قانون اساسی و عدم تحمیل زبان گروه اقلیت فارس زبان برای رفع تبعیضات زبانی می باشد.  

منبع ترجمه خبر:

http://tinyurl.com/l5wr95y

Ardını Oxu - ادامه »

موسیقی مکتب آشیقی به نام شهر اورمیه ثبت گردید

اومود اورمولو

آزربایجان جنوبی، اورمیه: بالاخره پس از سالها کش و قوس و بروکراسی موسیقی مکتب آشیقی به عنوان میراث فرهنگی ناملموس به نام شهر اورمیه به شماره 165 در فهرست یاد شده ثبت گردید.

موسیقی آشیقی جزء مهمترین موسیقی های ملت ترک ساکن جغرافیای ایران و دیگر ترکان جهان می باشد که در آزربایجان جنوبی و دیگر مناطق ترک نشین جغرافیای ایران از تنوع قابل محسوسی برخوردار می باشد. 

بنا به نظر هنرمندان و موسیقی شناسان مکتب آشیقی شهر اورمیه جزء مهمترین و غنی ترین مکاتب آشیقی ترکان جهان می باشد به طوری که بسیار از ناموران موسیقی آشیقی مکتب اورمیه را به مانند پلی موسیقیائی تشبیه می کنند.

54 مقام موسیقی آشیقی اورمیه در عروسی‌ها، قهوه‌خانه های سنتی، مراسمات و ... نواخته میشود و مکتب آشیقی اورمیه مکتب عشق، عرفان و حماسه سرائی ملت ترک می باشد. قوپوزهای هفت سیمه با 14 پرده از جمله ویژگهای مکتب آشیقی اورمیه می باشد که خاصیتی یکتا به آن می بخشد در عین حال وجود اشعار قدیمی و مدرن ترکی نیز گوشه‌ای دیگر از ویژگی های مکتب آشیقی اورمیه هست.   

شهر اورمیه صدها آشیق و شاعر نامی آشیقی از جمله دوللو مصطفی، بالولو میسکین، آشیق فرهاد سلیمی، عزیز مراد خانی، آشیق درویش وهاب زاده، آشیق محمد حسین دهقان، جعفر مینائی(سویوق بولاق – نام جعلی مهاباد)، عبدالله زاده(ماکو)، شهبازپور(سویوق بولاق)، خلیلی(خوی)، محبوب، قوچعلی،  ساعد، قدرت عزیزی و ... را تقدیم هنر ملت ترک نموده است.

در زبان ترکی به آشیقها اوزان گفته میشود و پس از قبول اسلام توسط ترکها نام اوزان به آشیق که بر گرفته از ایشیق ترکی هست مبدل گردیده است. از قدیمیترین اوزانهای ترک می توان به "دده قورقود" را نام برد. اشعار آشیقها از روی تعداد هجاها و مفهوم نامگذاری شده و میشود، برای مثال 7 هجائی را بایاتی، 8 هجائی را گرایلی، 11 هجائی را قوشما و 15 هجائی را دیوان  و ... می نامند. از نامورترین انواع شهرهای آشیقی می توان به گرایلی، تجنیس، قوشما، مخمس، باغلاما، حربه، زوربا،دئییشمه و ... نام برد.   

بیتی از دوللو مصطفی:

اورمو دیاریندان من دوشدوم یولا

گزه- گزه بو مکانا یئتیشدیم

فیض آلدیم اوستاددان آلدیم پاییمی

گوهر آختاریردیم کانا یئتیشدیم

Ardını Oxu - ادامه »