اومود اورمولو
بعد از حمله آمریکا در 10 آوریل سال 2003 و سقوط رژیم دیکتاتور و توتالیتار صدام در عراق سبب تحولات عمده ای در کشور عراق و گروهای ائتنیکی ساکن در آن شده است. در زیر به صورت تیتر وار نتایج حضور آمریکا را در عراق بر می شماریم:
- نیروهای بعث که در دستگاههای امنیتی- اطلاعاتی و ارتش عراق واقع شده بودند به صورت گسترده تصفیه شده و نیروهای جایگزین طی مراحلی آموزش دیده و در خدمت ارتش عراق درآمده اند.
- به علت نابسامانی و بی امنیتی عراق گسستی در سیستم های اداری و حکومتی عراق بودجود آمده است.
- آرشیو، منابع دولتی، لوازم دولتی، آثار دولتی و ملی و .... به علت اوضاع درهم تماماً و یا بخش وسیعی از آنها به یغما برده شده است.
- به علت ضعف و نبود ساختارهای توازن قدرت در دولت مرکزی عراق دولت قادر به حفظ جان و مال شهروندان خود نبوده و نیست.
- و از همه مهمتر اینکه نیروهای نظامی پیشمرگه منطقه کردستان عراق با لغو و زیرپاگذاشتن قراداد ها و توافق های صورت گرفته مابین ترکمانان و کردها و دولت مرکزی به مرزهای جغرافیائی ملی ترکمانان وارد شده و به علت وجود نیروهای نظامی کورد سیستم های اداری منطقه کرکوک و مناطق ترکمان نشین را در دست گرفته است.
طبیعتاً در زمان صدام سازمان یافتن گروههای ائتنیکی در عراق غیر ممکن بود ولی با توجه به همکاری های بی حد و حصر گروه ائتنیکی کورد با کشورهای آمریکا و ایران چه در جنگ 8 ساله ایران و عراق و چه در حمله آمریکا به عراق سبب شد پس از 10 آوریل گروه ائتنیکی کرد دست روی بسیاری از مناطق ملی ترکمان نشین به مانند کرکوک، موصل و ... گذاشته و حتی کار را به جائی رساندند که کرکوک را مرکز کردستان عراق نامیدند. پس از گروههای شیعه عرب در عراق ایران بیشترین نفوذ را در گروه ائتنیکی کرد دارد و در اثنای مسائل سالها و ماههای گذشته از قبیل ترک سلاح های حزب حیات آزاد کردستان یا پژاک (PJAK)، و گسیل نیروهای پشمرگه و پ.ک.ک به سمت مرزهای عراق و ایران ، بستن کمپ اشرف و ...به خوبی بارز شده است. گروهای شیعی موجود در عراق نیز به سبب بسیاری از مسائل باوری و حمایت های فرهنگی، مادی، سیاسی، تسلیحاتی و ... ایران چیزی جزء آمران ایران در عراق نمی باشند.
سیاسیون کرد عراقی از صبح روز 10 آوریل هزاران هزار نیروی مسلح پیشمرگ را به سمت شهرهای کرکوک، اربیل، موصل و دیگر مناطق ترک نشین، عرب نشین و سریانی نشین عراق گسیل کرده و سعی در ایجاد فضای رعب و وحشت و میلیتاریزه نمودن این مناطق ملی ترکمان نشین و دیگر ائتنیکها نمودند. دیری نگذشت بناهای احزاب ائتنیک های فوق به مناطق شکنجه و دستگیری تبدیل گشت. این وضعیت تا به امروز ادامه داشته است.
هدف از گسیل نیروهای مسلحی همچون پیشمرگه ها به مناطقی نظیر کرکوک تنها با هدف تغییر ساختار ائتنیکی مناطق مذکور و به اصطلاح کردستانیزه کردن مناطق صورت نگرفته بلکه علاوه بر دلیل فوق اهمیت انرژی و منابع عظیم زیرزمینی مناطق نفت خیزی به مانند کرکوک نیز هدف گرفته شده است.
کرکوک و دیگر مناطق ملی ترکمان نشین در دوران صدام بر طبق سیاست تغیر بافت ائتنیکی و گسیل ائتنیک عرب نیز به دشت مواجه شده بود. و بر اساس آمار سال 2003 کرکوک که تا به آن سال جمعیتی بالغ بر 840.707 نفر داشت اکنون با جمعیت 1.650.000 مواجه شده است. آمار جمعیتی نینوا در سال 2003 برابر با 2.650.000 نفر بوده که اکنون 3.650.000 شده است. ترکیب جمعیی دهوک در سال 2003 در حدود 520.000 و اکنون 978.000 می باشد. شهر آلتین کوپرو که زیر نظر اداری کرکوک اداره می شود در سال 2003 دارای نفوسی برابر با 13.634 نفر بوده که اکنون دارای جمعیت 57.600 نفر شده است. افزایش تعداد این تغییرات ائتنیکی پس از سال 2003 بسیار زیاد می باشد. در دیگر سو با گسیل شدن گروه ائتنیکی کرد به مناطق ملی ترکمان نشین این گروهها از طرف حکومت کردستان عراق مورد حمایت مادی شده و به بسیاری از این گروهها در زمین های قصب شده ترک شروع به تاسیس خانه و .... کرده اند. در این مدت اراضی کرکوک با استفاده از قدرت نیروهای سیاسی-مادی کردستان عراق به گروه ائتنیکی کورد به صورت رایگان و یا با اقساط بخشیده شده و گروه ائتنیکی کرد شروع به ساخت غیرقانونی خانه های بسیاری نموده است که به صورت علمی اکنون 23 کیلومتر اراضی کرکوک به صورت غیرقانونی توسط گروه ائتنیکی کرد غصب شده و خانه های غیرقانونی ساخته شده است. وضعیت اراضی کرکوک امروزه به صورت 78 کیلومتر می باشد. و تمامی موارد مذکور سبب بروز مشکلات عدیده در برگزاری انتخابات محلی کرکوک شده است. انتخابات محلی کرکوک پس از مشخص شدن وضعیت ائتینکی صورت خواهد گرفت. متاسفانه با خروج نیروهای آمریکائی از عراق نیز وضعیت سکون و حل نشدنی کرکوک و دیگر مناطق ملی ترک نشین راکت مانده و خود این امر نیز سبب گسیل و حجمه همه جانبه نیروهای کرد به روشنفکران، سیاسیون، شهروندان کرکوک و ... شده است.
بر اساس اعتراضی که از سوی ترکمانان و اعراب از سال 2007 مبنی بر تغییر باغت ائتنیکی مناطق ملی صورت گرفته و می گیرد تاکنون سرشماری ائتنیکی مناطق ملی ترک و عرب سنی صورت نگرفته است. به نظر سیاسیون ترکمان و عرب سنی باید سرشماری آمار ائتنییک مانطق ملی ترک و عرب سنی بر اساس مرزبندی های علمی و تغییرات یاد شده در حکومت صدام و از سال 2003 به بعد در نظر گرفته شود.
در دیگر سو نیروهای ترکمان و اعراب سنی خواستار مشخص شدن وضعیت گروههای کوچ کننده شده به مناطق ملی ترک و عرب سنی بوده و خواستار آمار گیری در زیر نظر سازمانهای بین المللی می باشند. ترکمانان خواستار سرشماری ائتنیکی کروکو زیر نظر سازمان ملل و ارگانهای زیربط می باشند.
نظر گروه های ترک در مورد اداره شهر کروک بدین صورت می باشد:
ترکمانان خواستار اداره کرکوک به صورت فدرال در دوره 10 ساله توسط گروههای ائتنیکی ترک، عرب سنی شرکت 32% گروهای کرد و گروههای مسیحی با اشتراک 4% می باشند. بدین صورت زندگی کردن تمامی گروههای ائتنیکی فوق در شهر کرکوک تضمین شده و اداره امور با توجه به آمار ائتنیکی به اشتراک گذاشته می شود.
در زمان صدام حسین بسیاری از اراضی ملی کرکوک توسط دولت دیکتاتور صدام حسین غصب شده است که این اراضی در مانطق ترکمان نشین بسیار بوده و باید توسط دولت مرکزی به ترکمانان اعاده شود. در زمان صدام حسین نزدیک به 357.305.000 متر از اراضی توسط دولت دیکتاتور صدام حسین غضب شده است که 280.000.000 مترمربع از اراضی فوق مربوط به اراضی ملی ترکمان نشین می باشد، یعنی در حدود 80% اراضی غضب شده از سوی دولت جزء مناطق ترک نشین بوده است. در کرکوک برای غصب اراضی ترکمان نشین حدود 41.847 مورد شکایت صورت گرفته است که 3.236 مورد از این دعواهای حقوقی در مرز قرار دهی می باشند.
سیاسیون ترکمان برای اعاده بسیاری از زمین های غصب شده توسط صدام نیز لایحه قانونی را به محلس عراق ارائه داده اند که این لایحه توسط اعراب شیعه عراق رد شده است.
بعد از سال 2003 بسیاری از گروههای ترکمان مورد هدف حملات تروریستی، بمب گذاری، آدم ربائی و ... شده اند، این نوع رفتارها به عنوان بهره برداری سیاسی و زیرفشار گذاشتن ائتنیک ترک عراق صورت گرفته است.
آمارهای کشته، کوچ های اجباری و تغییر بافت ائتنیکی ترکمانان عراق به صورت زیر می باشد:
پس از تاریخ 10/04/2003 شهر کرکوک و دیگر مناطق ملی ترکمان نشین مورد هجوم و گسیل کوچ های هدف دار واقع شده و در تاریخ 11/04/2003 نیز جوانانی که در جلوی بنای حزب ترکمان در انتظار ورود نمایندگان خود بودند توسط اشخاصی به آتش بسته شده و کلید اولین جنگ ائتنیکی در آن تاریخ بر روی ترکمانان زده شده است.
بازیهای سیاسی و استعماری در مورد مذاهب شیعه و سنی ترکمانان در عراق از طرف بعضی از گروه های ائتنیکی – سیاسی صورت گرفت که ترکمانان فارغ از باور اعتقادیشان بیش از 90% به جبهه ملی ترکمان رای دادند. بعد از سال 2003 حملات وسیع و هدف داری ائتنیک ترکمان را در عراق مورد هدف قرار داد. بر اساس آخرین ارقام رسمی کشته شدگان ترکمان 2800 نفر می باشد. بر اساس عملیاتی که در سالهای 2004- 2005 بر اثر بمب گذاری در مانطق ترکمان نشین عراق صورت گرفت بیش از 48.0000 خانواده مجبور به ترک خانه و کاشانه خود شده اند. اکنون نیز 13.000 خانواده ترکمان به صورت کوچ وار در زندگی می باشند.
- بر اساس ارقام رسمی 255 ترکمان ربوده و به قتل رسیده اند.
- در عملیات 4 سپتامبر نیروهای آمریکائی 169 نفر کشته و 3.000 خانواده مجبور به ترک شهر و کوچ اجباری شده اند.
- در 22 سپتامبر سال 2005 طی عملیاتی که نیروهای عراقی و نیروهای آمریکائی انجام داده اند 258 ترک کشته شده و 45.000 خانواده مجبور به کوچ اجباری شدهند. اکنون نیز 13.000 خانواده از این اشخاص به محل زندگی خود بازنگشته اند.
- در تاریخ 12/10/2005 بر اثر بمب انفجاری 30 نفر جان خود را از دست داده است.
- در تاریخ 10/05/2006 بر اثر انفجار بمبی در کامیون 17 نفر جانش را از دست داد.
- در تاریخ 27/05/2008 در اثر انفجار 4 نفر جان خود را از دست داده است.
- در تاریخ 08/08/2008 در اثر انفجار بمبی 21 نفر جان خود را از دست داده است.
- در تاریخ 15/11/2008 در اثر انفجار 9 نفر جان خود را از دست داده است.
- در تاریخ 09/07/2008 در اثر انفجاری که در قلعه ی رخ داد 50 نفر کشته و نزدیک به 100 نفر زخمی شده است.
موصل:
طی دوران صدام حسین بسیاری از روستاهای ترکمان نشین ویران و سبب کوچ اجباری مردم شده و پس از صدام نیز ترورهائی که در مناطق ترکمان نشین موصل توسط گروه های کرد صورت گرفت سبب امنیتی تر شدن فضای موصل و تغییر اجباری بافت ائتنیکی موصل شده است. چندین نمونه از ترورها و انفجارهای صورت گرفته در موصل به صورت زیر می باشد که خلق ترک را با اهداف متعدد هدف قرار داده است.
- در تاریخ 07/07/2009 طی انفجاری که در روستای قارا صورت گرفت 14 نفر جان باخته اند.
- در تاریخ 08/07/2009 طی انفجاری که در شبک صورت گرفت منجربه کشته شدن 16 نفر و زخمی شدن 24 انسان شد.
در تاریخ 07/08/2009 طی انفجاری که در شریهان صور تگرفت 45 نفر کشته و 160 نفر زخمی شدند.
- در تاریخ 28/07/2009 طی حمله تروریستی که بر علیه مصطفی محمد راهو رئیس مجلس ترکمان و عشیرتها صورت گرفت موجب قطع پاهای او شد.
- در تاریخ 22/11/2009 طی حمله تروریستی یاووز افندی اوغلو مسئول شهر موصل به قتل رسید
- در تاریخ 08/03/2011 طی حمله تروریستی دکتر امیر سعید سلیب استاد دانشگاه و عضو هیئت علمی مجمع دانجویان ترکمان به قتل رسید.
- در تاریخ 02/05/2011 ریدوان محمد یونس عضو مجلس عراق شاخه ترکمان به قتل رسید.
در 70 کیلومتری شهر کرکوک شهر دیگری که از اصلی ترین مانطق ترکمان نشین عراق می باشد واقع شده است. در دوران دیکتاتوری صدام حسین این منطقه با تغییر بافت ائتنیکی و عربیزه شدن مواجه شده بود. بعد از سال 2003 در حدود 5.000 نفر از ائتنیک کرد به این منطقه کوچ داده شده است.
- در دوران صدام حسین زیارت مکان های مقدس شیعی ممنوع بود و پس از سال 2003 در زیارتگاههای متعدد شیعه بمب گذاریهای مختلفی صورت گرفته است. مردم ترکمان برای اعتراض به بمب گذاریهای هدف دار طی مراسمی راهپیمائی کردند که ناگهان به سوی آنان آتش گشوده شده وسب کشته شدن 5 نفر و زخمی شدن 27 نفر دیگر شد.
- در سال 2006 طی بمب انفجاری که در کافه و کازینوی آق سو صورت گرفت باث کشته شدن 21 نفر شد.
- در سال 2007 طی انفجار بمبی که در محل کاریابی کارگران صورت گرفته است موجب کشته شدن 14 نفر شده است.
- در تاریخ 07/07/2007 طی بمب انفجاری که در کامیون جاسازی شده بود 128 نفر کشته و 200 نفر زخمی شدند، انفجار در منطقه امیرلی صورت گرفته است.
- در سال 2007 در حرکت انتحاری انفجاری در مرکز شهر 9 نفر کشته شدند.
- برای باج گیری و شانتاژ 52 نفر ربوده شده و 33 نفر از ربوده شدگان در ازای پرداخت پول به خانواده هایشان عودت داده شده است.
شهر کرکوک
شهر کرکوک در دوران صدام حسین با سیاستهای عرب نشین کردن مواجه شده است و یکی از مهمترین مناطق ملی ترکمان نشین عراق می باشد. بیش از 16.576 نفر از ترکمانان اعدام شده، زندانی، شکنجه شده و ... از شهر کرکوک می باشند و پس از سال 2003 نیز شهر کرکوک جزء بیشترین اهداف تروریستی واقع شده است. در شمال کرکوک گروه ائتنیکی کرد و در شرقش اعراب ساکن اند و ترکمانان صاحبان اصلی شهر کرکوک اکنون در مرکز شهر واقع شده اند. بیشترین حملات تروریستی، بمب گذاریها و... در شهر کرکوک و در منطقه ترکمان نشین صورت گرفته است. ترکمانان برای حفاظت از شهر آبا و اجدادی خود سالهاست در حال مبارزه نابرابر می باشند.
- در شهر کرکوک بمب گذاریهای متعددی در تواریخ گوناگون صورت گرفته است که بیش از 150 نفر جان باخته اند.
- در تاریخ 20/06/2009 در انفجاری که از بمب جاسازی شده در کامیون صورت گرفت 73 نفر کشته و بیش از 67 خانه به کلی تخریب شدند.
- طی سالهای بعد از 2003 بسیاری از اشخاص معروف و کسبه ربوده شده اند. برای مثال ییلدریم دمیرچی از مشهورترین جراحان عراق بهمراه برادرش در تاریخ 24 سپتامبر 2011 ربوده و به قتل رسیدند. بر اساس آمار غیررسمی تاکنون برای اعاده انسانهای ربوده شده نزدیک به 50 میلیون دلار از ترکمانان پول دریافت شده است.
- طی 3 ماه گذشته سال 2011 بیش از 4 بار بمب های انفجاری در کرکوک و در مناطق ترکمان نشین منفجر شده که سبب کشته شدن 22 ترکمان شده اند.
- در تاریخ 23/07/2010 دو نفر از مسئولین ترکمن پلیس به نام های آلبای برهان طیب و طیغمان وصال توسط اشخاص ناشناسی مورد سوء قصد واقع شده و به قتل رسیدند.
- در تاریخ 12/05/2011 سوء قصدی برای به قتل رسانیدن ارشاد صالح رئیس جبهه ترکمان صورت گرفت.
- در تاریخ 28/11/2011 خانه یکی از شناخته ترین اعزای جبه ترکمان به نام علی مهدی مورد حمله تروریستی واقع شد که در این عملیات تروریستی 1 نفر کشته و 5 نفر زخمی شد.
- طی ماههای گذشته سوء قصدهای هدفداری مسئولین، سیاسیون، روشنفکران و .... ترکمان را مورد هدف قرار داده و بر این اساس گروههای سیاسی ترکمان خواستار رسیدگی گروهی از مجلس حکومت مرکزی به این امر شدند که این خواسته ترکمنها در مجلس حکومت مرکزی بایکوت شد.
ترکمنها از دیگر سو خواستار بررسی نهادهای بین المللی در رابطه با قتل های ائتنیکی ترک، مسیحی و ... در عراق با اهداف مشخص می باشند.
در مسئولین رده بالای امنیتی و اطلاعاتی عراق تمثیل کننده هائی از گروههای ائتنیکی شیعه، سنی، عرب، کرد وجود دارند ولی از گروه ائتنیکی ترکمان هیچ شخصی در این ادارات به کار گرفته نشده است. وعده های داده شده به ترکمانان در این رابطه هنوز به جای آورده نشده است.
هدف عراق جدید تثبیت حقوق انسانی و شهروندی تمامی گروههای ائتنیکی ساکن آن به صورت برابر می باشد و ترکمانان نیز باید به حقوق انسانی، شهروندی، قضائی، ملی، زبانی و .. خود به عنوان گروهی از ملل ساکن عراق به آن دست یابند.
با تمامی مباحثی که گذشت به نظر پس از خروج نیروهای آمریکائی از عراق فرصت برای ظهور دیکتاتوری جدیدی نیز گشوده شده است. تنها 2 روز پس از خروج آمریکا از عراق ماجرای دستگیری معاون سنی مذهب مالکی به جرم دست داشتن در ترور نشانه هائی از خواست گروه شیعی برای بدست گرفتن تمامی قدرت و تصفیه نیروهای مخالف می باشد. علاوه بر این مورد حملات تروریستی و انتحاری بغداد را نباید فراموش کرد که پس از خروج نظامیان آمریکائی به شدت افزایش یافته و جهت دار می باشد.